එළඹෙන ජනාධිපතිවරණයේ ප්‍රධාන පෙළේ අපේක්ෂකයන් සියලු දෙනාම පාහේ මේ වන විට තම මැතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ පොරොන්දු එළියට දමා ඇත. බැලූ බැල්මට මේ කිසිදු අපේක්ෂකයකු රටට හිතකර නොවන වැඩපිළිවෙළක් ඉදිරිපත් කොට නැත. රටේත් ජනතාවගේත් ජීවිත සුපෝෂිත කරවීමේ විවිධ වූ ක්‍රියාමාර්ග මෙන්ම රට සංවර්ධනය පිළිබඳ ඉතා ධනාත්මකව තම අදහස් මේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ ඇසුරෙන් එළිදක්වා ඇති බව පෙනී යයි. රටක් ලෙස අටවැනි ජනාධිපතිවරණයට මුහුණ දෙන අපි මීට පෙරද මෙවැනිම ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ කියවා ඇත්තෙමු. ඒ අනුව බලන කල ඇතැම් විට මේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශවල පවතින තීරණාත්මක ලක්ෂණ හැරුණු කොට වැඩි ප්‍රමාණයක් තුළ ඇත්තේ ඉහත කී ආකාරයේ පොදු ලක්ෂණය.
අප ඊළඟ ජනාධිපතිවරයා තේරීමේදී සලකා බැලිය යුත්තේ මේ ප්‍රතිපත්තිමය කාරණා පමණක්මද යන්න ගැටලුවකි. එසේ වුව හොත් බොහෝ ඡන්ද දායකයන්ට තම අපේක්ෂකයා තෝරාගැනීමේදී බරපතළ අර්බුදයකට එළඹෙන්න සිදු වේ. ඔවුන් මේ තීරණය ඡන්ද පොළට ගොස් ගන්නේ නම් තවත් පැය ගානකින් ඡන්ද විමසීම දීර්ඝ කිරීමට සිදු වන තරමට එය අසීරු විය හැකිය.
එහෙයින් අප ජනාධිපතිවරයා තේරීමේදී මේ අපේක්ෂකයන් සහ ඔවුන් පසුපස සිටින්නන් විසින් පසුගිය කාලය තුළ කළ-කී දේ හා ඔවුන්ගේ ඇවතුම්-පැවතුම් ගැන විමසිලිමත් වීම වැදගත්ය. ඔවුන් වාරණයට ලක් කළ යුත්තේ මේ අපේක්ෂකයන්ගේ ප්‍රායෝගික භාවිතාව සහ ලෝකයේ වර්තමාන ප්‍රවණතා සමඟ මෙකී ප්‍රතිපත්ති ගළපමිනි. මේ කරුණු සමඟ ගැළපෙන වඩාත් සාධනීය පුද්ගලයා ජනාධිපති කරවීම පක්ෂ දේශපාලනයට එහා ගිය දැක්මකින් කළ යුත්තකි. ඊළඟ වසර පහ තුළ අප රටේ ජනාධිපතිවරයා විය යුත්තේ කවුරුන්දැයි අප තීරණය කළ යුත්තේ එසේය.
මෑත කාලයේ ලෝකය දිනූවෝ තරුණ පරපුර සමඟ පෑහෙන නායකයෝය. නවසීලන්ත අගමැතිනිය, කැනඩාවේ අගමැතිවරයා, ප්‍රංස ජනාධිපතිවරයා මෙන්ම ඉතාලියේ ඊළඟ නායකත්වයට එන ලකුණු අඟවන මැටියෝ සැල්විනි ද ඒ ඒ රටවල ආකර්ෂණය දිනාගැනීමට සමත් වූ තරුණ නායකයෝය. මේ තරුණ පරපුර අපේක්ෂා කරන්නේ එක්සත් වූ රටක නිදහසේ ජීවත් විය හැකි සාමකාමි වටපිටාවකි; ඔවුන්ගේ සිතුම්-පැතුම් සේම ඇවතුම්-පැවතුම්වලට සමීප නායකයෙකි. ශ්‍රී ලාංකේය තරුණ සන්දර්භය තුළ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හෝ එයින් ලැබෙන නිදහස පිළිබඳ අර්ථාන්විත අවබෝධයක් බහුතරයකට නැති වුවද ඔවුහු මේ තුළ අපට හිමි වන නිදහස සහ සහනය උපරිමව අපේක්ෂා කරති. ඒ නිදහස අද ඕනෑවටත් වඩා භුක්ති විඳින්න හැකිව ඇත්තේ 2015 පසුගිය රජය විසින් හඳුන්වා දෙන ලද ප්‍රජාතන්ත්‍රීය අයිතීන් වඩාත් සුරැකෙන ප්‍රතිසංස්කරණ නිසාය. ඒ සඳහා මෙවර පැවැත්වෙන ජනාධිපතිවරණයම හොඳ උදාහරණයකි. මෙවර සාපෙක්ෂව ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා අඩුය. පෝස්ටර් නිසා තාප්ප ගස් ගල් වැනසීමේ තරගයක් දකින්න නැත. අතන-මෙතන අට්ටාල කාර්යාල අඩුය. මේ නිසා ඒවාට අවශ්‍ය පිරිස් බලය, මැර බලය මුදලට සපයන පාතාලය සහ දේශපාලනය අතර සම්බන්ධයද වෙනදා තරම්ම දක්නට නැත. එසේ වී ඇත්තේ අද මැතිවරණ කොමිසමට ස්වාධීනව මැතිවරණය මෙහෙයවීමේ අවස්ථාව හිමිව ඇති බැවිනි. එය රටටම සහනයකි. මේ වන විට මෙවැනි කොමිෂන් සභා 11ක් බලාත්මක වී තිබේ. අද පොලීසියට අවශ්‍ය නම් ඍජුව රාජකාරි කළ හැකිය. පොලීසියේ සුළු සේවකයකුට කරන සුළු තරවටුවක් හමුවේ පොලිස්පතිවරයා පොලිස් කූඩුව තුළ කොටු කළ හැකි තරමට අද පොලීසිය ස්වාධීන වී තිබේ. එසේම ඊට අමතරව රාජ්‍ය සේවා කොමිසම, විගණන සේවා කොමිසම, මානව හිමිකම් කොමිසම, අල්ලස් හෝ දූෂණ විමර්ශන කොමිසම, මුදල් කොමිසම, සීමා නිර්ණය කොමිසම, ජාතික ප්‍රසම්පාදන කොමිසම, විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසම සහ රාජ්‍ය භාෂා කොමිසම මේ රට තුළ ක්‍රියාත්මක වෙයි. එක් ක්ෂේත්‍රයන්හි කටයුතු කරද්දී මේ කොමිෂන් සභාවල ස්වාධීනත්වය පොදුවේ මේ රටේ මහජනතාවට කොතරම් සහනශීලි වූත් දේශපාලනයෙන් තොර වූත් පසුබිමක් නිර්මාණය කර ඇතිද යන්න පැහැදිලිය. විශේෂයෙන් ජාතික ප්‍රසම්පාදන කොමිසම, විගණන සේවා කොමිසම, අල්ලස් හෝ දූෂණ විමර්ශන කොමිසම වැනි ආයතන මඟින් රටේ ආර්ථිකයේ නිදහස් හෝ ස්වාධීන චලනයට කොතරම් බලපෑමක් සිදුව ඇතිද යන්න අපට නොදැනෙන්නේ ඒ ගැන වැඩිපුර සමාජ තලයේ කතා-බහට ලක් නොවන නිසාය. එහෙත් මේ කටයුතුවලට සම්බන්ධ වන අය ඒ ගැන මැනවින් දනිති. මේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නිදහස 17 වැනි ආණ්ඩු ක්‍රම සංශෝධනයෙන් යම් මට්ටමකින් හෝ අපට හිමි වුණද එය පසුගිය රජය සම්මත කරගත් 18 වැනි සංහෝධනයෙන් යළි අහිමි විය. ඒ වෙනුවට අපට යළි හිමි වූයේ ඒකාධිපතිත්වය තුළ දේශපාලනික බලපෑම් සහිත අනාගතයක් පිළිබඳ වටපිටාවකි. මේ තත්ත්වය යළිත් 19 වැනි සංශෝධනය මඟින් අපට හිමි වූ අතර, මේ සවාධීන කොමිෂන් බලාත්මක විම නිසා අපට අද භුක්ති විඳින නිදහස හිමි කරගැන්මට හැකි විය.
අද විපක්ෂ මැතිවරණ වේදිකාවේ ඇතැම් විට 19 වැනි සංශෝධනය ගැන බරපතළ විවේචන ඇසෙයි. පාර්ලිමේන්තුවේ එක් මන්ත්‍රීවරයකු හැර සෙසු සියලු මන්ත්‍රීවරුන්ගේ අනුමැතිය යටතේ සම්ම්ත වුණු මේ සංශෝධනය රටට හෙණයක් බව කියන්නේ තමන්ට ඕනෑ විදිහට නටන්න බැරි වන තැනකදීය. මේ තත්ත්වය අද රජයේ පාර්ශ්වයේ ඇතැමුන්ගෙන්ද ඇසෙන කථාවකි. කෙසේ වුවද මේ ගැන වැඩියෙන් කථා කරන අයගේ ඉලක්කය බව පෙනෙන්නේ 19 වැනි සංශෝධනය අහෝසි කිරීමය. එය එක් පුද්ගලයකුගේ දෙදෙනකුගේ ස්වාර්ථ ඉටු කිරීමේ චේතනාවෙන් වනවා විය හැකිය.
අප ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයටත් එහා ගොස්, එක් එක් අපේක්ෂකයන්ගේ හෝ පාර්ශ්වවල කියුම්-කෙරුම් ගැන කල්පනා කළ යුත්තේ ඒ නිසාය.
