ස්ටොක්හෝම් හි ආලැන්ඩා අන්තර්ජාතික ගුවන් තොටුපොළේ සිට ගමන් ඇරැඹූ ඔවුන් බ්‍රසීලයේ සාවෝ පවුලෝ අන්තර්ජාතික ගුවන් තොටුපොළට සහ එතැන් සිට ටැන්ක්‍රිඩෝ නෙවෙස් ගුවන් තොටුපොළේ ගමනාන්තයට ළඟා වූයේ 1968 මැයි මස 12 දා පෙරවරු 11. 34 ට ය. ඒ වන විටත් දැඩි තෙහෙට්ටුවට පත්ව සිටි ලීනා ගුවන් යානයෙන් බැස යෑමට පෙරාතුව තම දින පොතේ මෙසේ සටහන් කළාය.
ඊයේ මුළු රෑ පුරා මම ලස්සන පුරහඳ දුටිමි.
සති දෙකකට පසු ඔවුහු යාපෝවරුන් ජීවත්ව සිටි හුදෙකලා වනගත ප්‍රදේශයට පැමිණියෝය. දින දෙකකට පසුව එතැනින් නික්ම ග්‍රොසෝ ආදීවාසීන් සොයා ගිය නමුත් පැය 24 ක් වත් එහි නොරැඳී එක එල්ලේ ම සාවෝ පවුලෝ වෙත පෙරළා පැමිණ පේරු සහ ගෝතමාලාව දක්වා ගමන් කළ යුතු යැයි තීරණය කළෝ ය. බ්‍රසීලයෙන් නික්ම යෑමට පෙර ලීනා තම දින පොතේ මෙසේ ලීවාය.
ආරම්භය ම මෙතරම් දුෂ්කර වේ යැයි නොසිතුවේ ඇයි ? එය අත්වැරදීමක් නොව අත්දැකීම් අඩුකම නිසා ඇතිවන තාවකාලික පසුබෑමක් විය හැකිය.
ගෝතමාලාවේදී මායාවරුන් ද පේරූ රටේදී කිව්චුවාවරුන් ද මුණ ගැසුණු ඔවුන් දෙදෙනාට ම එකවර හැඟී ගියේ තමන් දිගින් දිගට ම වැරදි ගමන් මාර්ගයකට අවතීර්ණ වී ඇති බවයි. ගිය පයින් ම ආපසු හැරුණු ඔවුන් කලින් සැලසුම් කර ගත් පරිදි බොට්ස්වානා වෙත ගොස් සාන්වරුන් මුණ ගැසීම හෝ ඇල්ජීරියාවට ගොස් ටුවාරෙග් ආදීවාසීන් හමුවීම හෝ යන දෙකෙන් එකක් තෝරා ගත යුතු මංසන්ධියකට තල්ලු විය. මෙවැනි අවස්ථාවලදී නිසර්ගයෙන් ම ගුප්ත නිහැඬියාවකට සම වැදෙන ක්ලෙමන්ට් ඉතා බැරෑරුම් ලෙස කල්පනා කරන බවක් ආරූඪ කරගෙන සිටිය ද ඔහු කිසිවක් ම කල්පනා නොකරන බවත් කිසිදා කිසිම තීරණයක් ප්‍රකාශ නොකරන බවත් හොඳ හැටි දැන සිටි ලීනා;
' ..මං හිතන විදිහට අපි බොට්ස්වානාවලට යන එකක් නෑ ..' යැයි කී විට තමාගේ තීරණයත් එයම බැව් හඟවමින් ක්ලෙමන්ට් හෙමිහිට හිස සලන්නට වූ අතර ඔහුගේ අභිනය අවසන් වන්නටත් පෙර 'ඔව් ඒ වගේම අපි ඇල්ජීරියාවට යන එකකුත් නෑ මයේ හිතේ ... ' යැයි ඇය වහා පැවසුවාය. පුදුමයක් නොවන ලෙස තමාගේ තීරණයත් එයම බැව් හඟවන සේ දෙවැනි වරටත් ඔහු හිස සලන්නට ගත් විගසම ' එහෙනං දැං අපි යන්නේ චිතගොංවලට නෙ .. එහෙම නේද ක්ලෙමන්ට් ?..' යැයි ඇය කී විට ඉද්ද ගැසුවාක් මෙන් තම හිස කෙළින්කර ගත් ඔහු දොඹ ගෙඩි තරමට සිය දෙනෙත් ලොකු කැර ගත්තේ තම බලවත් අකැමැත්ත ප්‍රකට කරවමිනි.
ලෝකයේ නො ඉඳුල් ආදී වාසීන් ජීවත්වන ප්‍රදේශ පිළිබඳව මීට වසරකට පෙර සිට සිතියම් සහ ජීවන තොරතුරු එකතු කිරීමට ඔවුන් දෙදෙනා පෙලඹුණේ සුපුරුදු ලෙස ම ලීනා විසින් කරනු ලැබූ යෝජනාවක් පරිදි සහ ක්ලෙමන්ට්ගේ නිහඬ ඒකමතික තීරණයක් අනුවයි. ඔවුන් දෙදෙනා විසින් සොයා ගනු ලැබූ තොරතුරු අනුව චිතගොං කඳුකරයේ ජුම්මා හෙවත් චක්මාවරුන් යනුවෙන් හඳුන්වනු ලැබූ ආදී වාසී ජන කොට්ඨාසයක් ජීවත් වෙයි. එහෙත් මේ කාලයේ ඔවුන් හමුවට යෑම කෙසේවත් කළ නොහැකි දෙයක් ලෙස පෙනී ගියේ චිතගොං කඳුකරය පුරා යුද තත්ත්වයක් පැතිර යමින් තිබූ නිසාය. පසමිතුරන් යුද වදින නාඳුනන භූමියකට පා තබන විදේශිකයන් වන තමන් දෙදෙනා ඉතා ඉක්මණින් දරුණු ඉරණමකට ගොදුරුවන අයුරු මෙවර නම් සැබවින්ම ක්ලෙමන්ට්ගේ සිහියට නැඟිණ. එහෙත් දැන් ලීනා එහි යා යුතු බැව් තීරණය කොට තිබේ නම් ඇය නිසැකයෙන් ම එහි යනු ඇත.
'හොඳයි ලීනා .. වස්තුවේ.. මෙන්න මගේ තීන්දුව ' යැයි කියමින් ජීවිතයේ ප්‍රථම වරට ක්ලෙමන්ට් තිරසාර උස් ස්වරයකින් තමා අමතනු ඇසීමෙන් ලීනා විමතියට පත්වූවාය. එහෙත් ඒ බැව් නොතැකූ ඔහු තම උච්ච දැඩි ස්වරය එලෙසම රැක ගනිමින් මෙසේ කීවේය.
' .. ඔබ යනවා චිතගොං .. මා යනවා තොලමිගේ දූපතට !'
ඔහු කී කිසිවක් බරසාරයට නොගන්නා බව පෙන්වමින් චෙකොස්ලොවැකියාවේ නිෂ්පාදිත Bohemia Works 1705 නොම්මර 02 පැන්සලයේ තුඩ තම මුව තුළ රුවමින් කිසියම් අසංගත නොහික්මුණු විලාසයක් පාමින් ඇය දිගටම තම දිනපොතේ යම් දෙයක් ලියමින් සිටියා ය. 1705 නොම්මර 02 පැන්සලයේ බඳ කට්ට කළු පැහැති වූ අතර එහි උතුරු අග්‍රය පමණක් තද රතු පැහැයෙන් යුතුවිය. මේ බොහීමියා පැන්සලට ලීනා බෙහෙවින්ම ප්‍රිය කළාය.
බ්‍රසීලයේ කයාපෝවරු ආගන්තුකයන් නොරුස්සති. ඔවුහු මත්පැන් සහ අබිං කෙරෙහි ඇබ්බැහි වූවෝ වෙති. ග්‍රොසෝ ගෝත්‍රිකයන් අතර පැරණි සිරිත් මිය යමින් කෙමෙන් කෙමෙන් ඔවුහු මං පහරන්නන් බවට පරිවර්තනය වෙමින් සිටිති. ගෝතමාලාවේ මායාවරු ද පේරු රටේ කිව්චුවාවරු ද තව දුරටත් ආදී වාසීහු නොව තම සාම්ප්‍රදායික ජීවන රටාව අහිමි කරගත් සරණාගතයෝ වෙති. අප දෙදෙනාගේ ගමන් සිතියමේ ඊළඟ ස්ථාන දෙක වූ බොට්ස්වානා සහ ඇල්ජීරීයාවේ තත්ත්වය ද මීට වඩා වෙනස් වන්නේ නම් ඒ පිරිහීම වඩා වේගවත් වී තිබීම අතින් පමණක් විය යුතුය. එහෙයින් මෙතැන් සිට අපි අපේ ගමන් අක්ෂය වෙනස් කරමු. මගේ ආදරණීය සුදු ප‍ෙරවියා උන්හිටි ගමන් උකුස්සකු ලෙස රෞද්‍ර විලාසයක් මවා පාමින් ඔහු තනිවම ඈත පෙරදිග තොලමිගේ දූපතට යන බවට තර්ජනය කරයි. ඔහු කිසිදා හරි තීරණයක් නොගන්නා බැව් මෙහිදීත් ඔප්පු කර තිබේ. යනවා නම් දෙදෙනාම එක මග යා යුතුය. එහෙයින් මම ද ඔහු සමඟ තොලමිගේ දූපතට යමි.!
1968 ජූනි මස 10 දා ඉන්දීය සාගරය මතින් පියාසර කළ ඔවුහු දෙදෙනා එදින ම රාත්‍රී 11.32 ට තම ගමනාන්තයට පැමිණියෝ ය. ගුවන් යානයෙන් බැස යෑමට පෙර තම දිනපොත අතට ගත් ලීනා එහි මෙසේ සටහන් කළාය.
ඊයේ මුළු රෑ පුරා මම ලස්සන පුරහඳ දුටිමි. ස්ටොක්හෝම් හි සිට සාවෝ පවුලෝ වෙත එත්දී මෙන්ම ඉන් මාසයකට පසු බැංකොක් හි සිට මෙහි එන විටදීත් අහසේ පුරහඳ දුටිමි. එය අහම්බයක් හෝ පුදුමයක් හෝ නොව ඉතා සාමාන්‍ය සිද්ධියක් විය යුතුය.
ඊට දින තුනකට පසුව එනම් 1968 ජූනි 13 දා ඇය තම දින පොතේ මෙසේ ලියා තිබිණ.
අපි දෙදෙනා ම අපේ කාලය අපතේ හැරීම පිළිබඳ වග උත්තරකරුවන් බවට පත්ව එකිනෙකාට දොස් පවරමින් සිටියෙමු නම් ඒ සියල්ල අයත් වන්නේ මා අවසන් වරට පුරහඳ දැකීමට පෙරාතුව ගෙවී ගිය එක් මාසයක කාලයට පමණි. එහෙත් අපගේ සප්ත වාර්ෂික අධ්‍යයන නිවාඩු කාලයෙන් එක් මාසයක් වුව අපතේ යෑම පියවිය නොහැකි පාඩුවක් ලෙස බලවත්ව දැනෙන්නේ මේ හරිත රම්‍ය දිවයින සහ මෙහි වෙසෙන ලෝකයේ අන් කිසිදු ප්‍රදේශයක දක්නට නො ලැබෙන බබළන දුඹුරු පැහැති ඡවි වර්ණයෙන් යුත් ශක්ති සම්පන්න බුද්ධිමත් ආදීවාසීන් සමඟ වූ ඇසුර තවත් මාස එකොළහකට පසු අවසන් කිරීමට සිදුවන හෙයිනි. ඔවුන්ගේ දුඹුරු නිල්වන් දීප්තිමත් දෑස් සහ නළල් තලය මෙන්ම දෙවුරද පුළුල්ය. ඔවුහු නිර්භීතය; එහෙත් ඊටත් වඩා මුදු ගුණැති හදවත් ඇත්තෝ වෙති. ..
එතැන් සිට තවත් පුරහඳ දහයක් පායන තුරු ඔවුන් ආදීවාසීන් ඇසුරේ ම කල් ගෙවූ අතර 1969 අප්‍රේල් මාසයේදී දිවයිනෙන් පිටත්ව ඒමට පෙර ලීනා තම කල් ඉකුත් වූ දින පොතේ අවසන් සටහන මෙසේ ලීවාය.
ඔවුහු මතක වස්තු ලෙස මා වෙත නොයෙකුත් අත්කම් ද කුරුලු පිහාටු ද රැගෙන එති. ඒ කිසිවක් මම රැගෙන නොයමි. මේ වන විටත් ඔවුන් සතු අනර්ඝතම දේ මා සන්තකයේ ජීවයක් ලෙස වැඩෙමින් පවතින බැව් ඔවුහු නොදනිති. එහෙත් මා හෙරක් යැයි සිතිය යුතුද ? මසකට වරක් මම අහසේ පුරහඳ දකිමි. එය අහම්බයක් හෝ පුදුමයක් හෝ නොව ඉතා සාමාන්‍ය සිද්ධියක් විය යුතුය.
1969 නොවැම්බර් මස 24 දා අලුයම 02,02 ට ස්ටොක්හෝම්හි දී ලීනා විසින් තම පළමු දරුවා ප්‍රසූත කරනු ලැබුවාය. ශල්‍යාගාරයේ සිටියදී බාහිර පරිසරයේ වූ කිසිවක් දකින්නට ඇයට අවස්ථාවක් නොවූ නමුත් ඇය සිතූ පරිදි ම ඒ මොහොතේ අහසේ පුරහඳ පායා තිබිණ. තමා අසලම ගැඹුරු සුව නින්දේ පසුවන දුඹුරුවන් සුදුමුදු කිරිකැටි බිලිඳියට ' සඳමාලී ' යනුවෙන් උප්පැන්නයේ නම සඳහන් කරමු දැයි ලීනා විසින් යෝජනා කරනු ලදුව සුපුරුදු කල්පනාවේ නිමග්නව සිටි ක්ලෙමන්ට් විසින් සිය දියණියගේ නම ' සඳමාලී ' විය යුතු යැයි ඒකමතිකව තීරණය කරනු ලැබීය.
