පසුගිය පෙබරවාරි මස 24 වැනිදා රුසියානු හමුදා යුක්රේන දේශසීමාවේ සිට යුක්රේන භූමියට ප්‍රහාර එල්ල කරමින් ආරම්භ කළ යුක්රේන රුසියා යුද්ධය මේ දක්වා ඇවිළෙමින් තිබේ. රුසියානු හමුදා යුක්රේනයේ අගනුවර ඇතුළු ප්‍රධාන නගර වටලා සිටින අර යුක්රේන හමුදා සමඟ එක්ව සිටින සිවිල් ජනතාව තම රට ආරක්ෂා කර ගැනීමට වෙහෙස දරමින් සිටිති. මේ වර්තමාන තත්ත්වය වුවද මෙලෙස රටක් විසින් තව රටක් ආක්‍රමණය කිරීම, යුද්ධයක් ආරම්භ වීමට ක්ෂණයකින් සිදුවන්නක් නොවේ. යුදමය තත්ත්වයක් ඇති වීම සඳහා මඟහසර සදන්නා වූ හේතු සාධක බොහෝ තිබේ. ඒ සියල්ල දේශපාලනිකය. තම අසල්වැසියන් තමන්ට අවශ්‍ය අන්දමින් පවතිනු දැකීම බොහෝ බලවත් රටවල කැමැත්තයි.
එසේ නොවන්නේ නම් මිත්‍ර සබඳතා, ණය, ආධාර, සම්බාධක හෝ අවසානයේ වෙඩි උණ්ඩ මඟින් හෝ අසල්වැසියන් පාලනය කර ගැනීමට බලවත් රටවල් කටයුතු කරනු අප අත්විඳ ඇත්තේ වරක් හෝ දෙවරක් නොවේ. කෙසේ වුවද යුක්රේන රුසියා අර්බුදයට මඟ පෑදු දේශපාලන ඉතිහාසය බොහෝ ඈත අතීතයට දිව යන්නකි. යුද්ධයේ වර්තමාන තත්ත්වය මෙන්ම ඒ සඳහා මඟ පෑදු පසුබිම පිළිබඳ දැනුම්වත් වීම යුක්රේන යුද ගැටුමේ බොහෝ දෙනා වටහා නොගත් හිස්තැන් පිරවීමට සමත් වනු ඇති අතර, තවත් භූමියක මෙවැනි තත්ත්වයක් උද්ගත වීම ද වළක්වාලීමට ද යම් දායකත්වයක් සපයනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු තැබිය හැකිය.
2004 ඔක්තෝබර් - යුක්රේන ජනාධිපතිවරණය සඳහා බටහිර ළැදි සහ රුසියාවට ලැදි අපේක්ෂකයන් දෙදෙනකු ඉදිරිපත් වේ. ඒ අතරින් රුසියාවට ළැදි අපේක්ෂකයා සේ සලකනු ලැබූ වික්ටර් යන්කොවිච් ජයග්‍රහණය වාර්තා කළ අතර බටහිර ළැදි අපේක්ෂක වික්ටර් යුෂ්ෂෙන්කෝ මැතිවරණය දූෂිත බවත් නැවත මැතිවරණයක් පැවැත්විය යුතු බවටත් පවසයි.
2008 අප්‍රේල් - යුක්රේනය සහ ජෝර්ජියාව යන දෙරටට අනාගතයේදී තම සාමාජිකත්වය ලබා දෙන බව නේටෝ සංවිධානය පවසයි.
2010 පෙබරවාරි - ගෑස් මිල සම්බන්ධව යුක්රේනය සහ රුසියාව අතර ගිවිසුමක් අත්සන් කෙරේ. එමෙන්ම දැනට කළු මුහුදේ රඳවා සිටින රුසියානු සීල් නාවික හමුදා භට කණ්ඩායම් රඳවා තැබීමේ කාලය දීර්ඝ කිරීමේ අදහස් හුවමාරුවක් ද සිදුවේ.
2013 නොවැම්බර් - ජනාධිපති යන්කොවිච් යුරෝපා සංගමය සමග ගිවිසුම් ගත නොවී රුසියාවට පක්ෂව කටයුතු කරන බවට ජනතා විරෝධතා පැන නැගේ. කිව් අගනුවර ජනතාව වීථි බසිමින් විරෝධතා දක්වති.
2014 පෙබරවාරි - ජනාධිපතිවරයාට එරෙහි උද්ඝෝෂණ වර්ධනය වෙමින් ව්‍යප්ත වේ. අණ අනුව පොලීසිය විරෝධතාකරුවන්ට ජීව උණ්ඩවලින් වෙඩි තබති. යුක්රේන පාර්ලිමේන්තුව ජනාධිපති යන්කොවිච්ට එරෙහිව දෝෂාභියෝගයක් ගෙන එන අතර ජනාධිපතිවරයා රුසියාවට පලා යයි. මේ සියල්ලේ අතුරු ඵලයක් ලෙස ජී8 සමුළුවට අයත් රටවල් අතරින් රුසියාව ඉවත් කිරීමට සෙසු රටවල් තීරණය කරයි. ඒ අනුව ජී7 ලෙස එම සංගමය යළි නම් කෙරේ.
2014 අප්‍රේල් - රුසියානු හිතවාදී කැරලිකරුවන් විසින් යුක්රේනයේ ඩොන්බාස් ප්‍රාන්තයේ බලය අත්පත් කර ගනිති. මේ කැරලිකරුවන්ට රුසියාවෙන් ඍජු ආධාර ලැබෙන බව රහසක් නොවූවද මේ අවස්ථාවේදී මොස්කව් නිහඬ පිළිවෙතක් දරයි.
2014 මාර්තු දෙසැම්බර් - කැනඩාව යුක්රේනයේ ක්‍රිමියා ප්‍රදේශයේ සිදුකරමින් පවතින රුසියානු හමුදා ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් රුසියාවට සම්බාධක පැනවීමට කටයුතු කරයි. මෙයට එකට එක කිරීමක් ලෙස රුසියාව කැනඩාවේ නීති විශාරදයන් 13 දෙනෙකුට තම රටට ඇතුළුවීමට අවසර ලබා නොදෙයි.
2015 සැප්තැම්බර් - කැනඩාව යුක්රේන හමුදාවේ සහායට භටයන් යැවීමට තීරණය කරයි. මේ අනුව සෑම මාය හයකටම වරක් කැනේඩියානු හමුදා භටයන් 200ක් යුක්රේනයට යැවෙනු ඇත.
2016 ජූනි 2021 මාර්තු - කැනඩාව රුසියාවට ද තවතවත් සම්බාධක පනවයි.
2016 ජූලි - කැනඩාව සහ යුක්රේනය අතර නිදහස් වෙළෙඳ ගිවිසුමක් අත්සන් තැබේ.
2019 ජූලි - ප්‍රහසන රංගන ශිල්පියකු වන වොලොදිමීර් සෙලෙන්ස්කි යුක්රේන ජනාධිපතිවරණයෙන් අතිවිශාල ජයග්‍රහණයක් වාර්තා කරයි.
මේ ජයග්‍රහණය රුසියා - යුක්රේන සබඳතාවල නව යුගයක ආරම්භයක් සේ සැලකේ.
2019 සැප්තැම්බර් - ඇමරිකාවේ ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයේ ජනාධිපති අපේක්ෂක ජෝ බයිඩ්න්ට විරුද්ධව එල්ල කර ඇති දූෂණ චෝදනා සනාථ කිරීම සඳහා රිපබ්ලික් පාක්ෂික ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් විසින් යුක්රේන ජනාධිපති සෙලෙන්ස්කිට ඩොලර් මිලියන 400ක යුද ආධාර ලබා දීමට සූදානම් බවට කටකතා පැතිරෙයි.
2021 නොවැම්බර් - රුසියානු හමුදා යුක්රේන දේශසීමාව ආසන්නයේ ස්ථාන ගත කෙරේ. මේ බව තහවුරු වන්නේ චන්ද්‍රිකා ආධාරයෙන් ලබා ගත් වීඩියෝ දර්ශනවලිනි. එම දර්ශනවලින් පැහැදිලි වන්නේ යුක්රේන දේශසීමාව ආසන්නයේ රුසියානු හමුදාව කිසියම් ක්‍රියාන්විතයකට සැරෙන බවයි. මේ අතර යුක්රේන ජනාධිපතිවරයා රුසියානු හමුදා භටයන් ලක්ෂයක් තම දේශසීමාවේ නවතා තම රට ආක්‍රමණය කිරීමට සැරසෙන බවට ප්‍රකාශයක් කරයි.
2021 දෙසැම්බර් 7 - රුසියාව යම් හෙයකින් යුක්රේනය ආක්‍රමණය කළහොත් දැඩි සම්බාධකවලට මුහුණ පෑමට සිදුවනු ඇතැයි අමෙරිකා ජනාධීපති ජෝ බයිඩ්න් පවසයි.
2022 ජනවාරි 2 - යුක්රේන ජනාධිපතිවරයා සමඟ දුරකථන සාකච්ඡාවක යෙදෙමින් ඇමෙරිකා ජනාධිපති ජෝ බයිඩ්න් පවසන්නේ රුසියා ආක්‍රමණයක් සිදු වුවහොත් තමන් යුක්රේනයට සහාය ලබා දෙන බවයි.
2022 ජනවාරි 22 - යුද ආධාර ලෙස පවසමින් කැනඩාව යුක්රේනයට ඩොලර් මිලියන 120ක ණය මුදලක් ලබා දේ.
2022 පෙබරවාරි 2 - අමෙරිකාව හමුදා භටයන් 2000ක් පෝලන්තයට සහ ජර්මනියටත් තවත් 1000ක් රොමානියාවටත් යවන බව පවසයි.
2022 පෙබරවාරි 7 - යුක්රේන අර්බුදය පදනම් කර ගනිමින් යුරෝපා රටවල රාජ්‍ය නායකයන් අතර සාකච්ඡා පැවැත්වේ.
2022 පෙබරවාරි 8 - කැනඩාව යුක්රේනයෙන් පිටවන ලෙස සියලුම කැනඩා ජාතිකයන්ට දැනුම් දේ.
2022 පෙබරවාරි 18 - තමන් යුක්රේන දේශසීමාව ආසන්නයේ යුද අභ්‍යාසයක නිතර වන බව රුසියානු හමුදාව දැනුම් දේ.
2022 පෙබරවාරි 21 - රුසියානු ජනාධිපති ව්ලැඩිමීර් පුටින් ජාතිය අමතමින් තමන් යුක්රේනයට හමුදා මෙහෙයවන බවත් එසේ කරන්නේ තම රටේ සහ ජාතියේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් බවත් පවසයි.
2022 පෙබරවාරි 22 - අමෙරිකාව, කැනඩාව ඇතුළු රටවල් රැසක් රුසියාවට සම්බාධක පනවයි.
2022 පෙබරාවරි 23 - යුක්රේන පාර්ලිමේන්තුව හදිසි අවස්ථාව වැඩි ඡන්දයෙන් සම්මත කර ගනියි.
2022 පෙබරවාරි 24 - රුසියානු හමුදා යුක්රේන භූමියට ඇතුළුව ප්‍රහාර දියත් කරයි.
