අප මේ පසුකරමින් පවතින්නේ ලංකා ඉතිහාසයේ එක්තරා සුවිශේෂ යුගයකි. කෝවිඩ් 19 ගැටලුවත් සමඟ විශාල ගැටලු සමුදායකට අපි මුහුණ දීමට සිදුවිය. ඒ සමඟම මේ අවස්ථාවේදී මහා මැතිවරණය නමැති තීරණාත්මක සාධකය සඳහා මුහුණ දීමට ද අපට සිදු වී ඇත. කවර ආකාරයේ සංස්කෘතික, ආගම් ලක්ෂණ තිබුණද ලෝකයේ ඇති භෞතිකමයම සහ සමාජීය දියුණු රටවල් හා සසඳන කල අපේ රට ඉතා පහත් මට්ටමක පවතින බව මගේ අදහසයි. පසුගිය කාලවකවානුව සලකා බලන විට පෙනී යන්නේ රටේ සමාජ, ආර්ථික සහ දේශපාලන පසුබිම ද විශාල ඛේදවාචකයක් බවට පත්ව ඇති බවයි. එය තේරුම් බේරුම් කර ඉදිරියට යා හැකි ස්ථානයක් ලෙස පාර්ලිමේන්තුව හැඳින්විය හැකිය. සමාජ, ආර්ථික, දේශපාලනික අධ්‍යාපනික සහ සංස්කෘතිකමය සියලු කාරණා සම්බන්ධයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේදී ගනු ලබන තීන්දු තීරණ අතිශයින් ඍජුවම සමාජයට බලපානු ලබයි. නමුත් මේ වන විට එය කිසිදු ජනතා ප්‍රසාදයක් නැති, ප්‍රතික්ශේපිත, පිරිහුණු ආයතනයක් බවට පත්වී ඇත. පාර්ලිමේන්තුව එම තත්ත්වයට පත්ව ඇත්තේ ඇයිද යන කරුණ සම්බන්ධයෙන් අප නැවත සලකා බැලීමක් සහ කියවා බැලීමක් කළ යුතුය.
මෙය දීර්ඝ කාලීන ගැටලුවක් වුවත් එයට අවශ්‍ය වන්නේ කෙටිකාලීන පිළිතුරුය. ඒ සඳහා දීර්ඝ කාලීන විසඳුම් නොසෙවිය යුත්තේ ඇයිද යන කරුණ ඉස්මතු කරන්නේ නම්, මේ වන විට ඉතා විශාල සමාජ ප්‍රශ්න රැසක් මතුවෙමින් පැවතීම ඊට හේතුවයි. ඒ අනුව ඉදිරියට ගාමක බලය සපයන, රට නිවැරදි දිශානතියක් කරා ගමන් කරවීමේ ප්‍රමුඛත්වය ගත යුතු තරුණ ජිවිතවලට මහා සහනයක් අවශ්‍ය කාලයක් උදාවෙමින් පවතී. එම තරුණයන් දකින ලෝකය මේ රට තුළ නොමැති වූ විට සමාජයට වෛර කිරීම්, රට හැරයෑම් මෙන්ම අවසානයේ තරුණ නැඟිටීම් ද සිදුවේ. ඒ අනුව ඉදිරියේදී විශාල පීඩනයක් රට තුළ ඇතිවේය යන උපකල්පනයට අප පැමිණිය යුතුය. මේ තත්ත්වය වෙනස් කිරීමට යම් කිසි යාන්ත්‍රණයක් රටෙහි ඇතිවිය යුතුය. මේ මොහොතේ අප මුහුණ දීමට නියමිත පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී එම තත්ත්වය වෙනස් කිරීමට ඇති අවසන් අවස්ථාවයි. එනම් නිවැරදි මිනිසුන් පාර්ලිමේන්තුවට යැවිය යුතුය යන කරුණ අප මතු කළ යුතුය. ජනතා බලාපොරොත්තුව ද නිවැරදි මිනිසුන් පාර්ලිමේන්තුවට යැවීම සහ ඒ හරහා යම් කිසි වෙනසක් ඇති කිරීමයි. පාර්ලිමේන්තුව යහපත් තැනක් බවට පත් කළ යුතුය යන්න මෙහිදී ඉතා වැදගත් කරුණකි. පසුගිය කාලයේ ‘වියත් මඟ' වැනි සංවිධාන හරහා පාර්ලිමේන්තුව නිවැරදි තැනක් බවට පත් කිරීමට උත්සාහයක් ගෙන ඇති බව පෙනේ. මම විශ්වාස කරන කරුණ නම් ඒ සියල්ල අබිබවමින් පරණ ක්‍රමවේදවලටම අප යළිත් පැමිණ ඇති බවයි. මෙරට දේශපාලනික රටාව වෙනස් වී නැත. ඒ වෙනස් වීම සිදු නොවී අලුත් ප්‍රාර්ථනාවලින් පලක් නැත. දේශපාලන ධාරාවේ ප්‍රධාන පෙළේ සිටින අති බහුතරයක් පිළිබඳ ජනතා පැහැදීමක් නැත. ඔවුන්ගෙන් බහුතරයක් විශාල වශයෙන් ජාතික මුදල් සොරාගෙන ගොඩනඟා ගත් ආර්ථික සතු වූවෝ බවට චෝදනා ලැබ සිටිති. ඉතා පහළ අඩියේ ආර්ථිකයක් තිබූ පුද්ගලයන් ජාතික පෙළේ ආදායම් තත්ත්වයට තම ආර්ථිකය ගොඩනඟා ගත්තේ කෙසේද යන කාරණාව පිළිබඳ ජනතාව සවිඥානිකය. මෙය වෙනස් නොකර කවර පෙළේ පාර්ලිමේන්තු ක්‍රමයක් ඇති කළත් පලක් නැත. සොරා කන මානසිකත්යෙන් පාර්ලිමේන්තු යන අයට රට හදන්න අපහසු බව මිනිසුන්ගේ මතයයි. එවැනි පුර්වාදර්ශයක් කිසිවකු මේ වන විට ලබාදී නැත. පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ට ධනය කෙසේද ලැබුණේ කෙසේද යන කරුණ සලකා බලා අයිතිය නිසි ලෙස තහවුරු කරගැනීමට නොහැකි දේපළ සහ මුදල් රාජ සන්තක කළ යුතුය යන්න මගේ අදහසයි. එසේ මුදල සහ මන්ත්‍රීවරු අතර සම්බන්ධය ඉවත් කොට රට සහ මන්ත්‍රීවරුන් ලෙස එය නිවැරදි විය යුතුය.
එමෙන්ම සෑම විටම දේශපාලනික වශයෙන් අප යම් ස්ථාවරයක් තබාගත යුතු අතර එයින් පිටතට ගොස් රටේ සිදුවන්නේ කුමක්ද යන්න පිළිබඳ යථා ස්වරූපයෙන් කතා නොකළහොත් එය එක්තරා අන්ධ වීමකි. එසේ අන්ධයන් ලෙස විවිධ පුද්ගලයන් පසුපස යෑම අප නතර කළ යුතුය.
ලොව ප්‍රධාන රටවල් දකින මානව නිදහස ඒ අයට මෙන් අපට නැතිවීම ඛේදවාචකයකි. අන්ධ ගමනක් යමින් රට නිවැරදි දිශානතියකට ගෙන යා යුතු හැකි යැයි අපට කිව නොහැකිය. ඒ සඳහා නිවැරදි දේශපාලන ගමනක් යා යුතුය. ඒ සඳහා විශාල බුද්ධිමය අවබෝධයක්, ඥාන සම්භාරයක්, නිවැරදි කියවීමක්, සාකච්ජාවක් සහ තේරුම් කරගැනීමක් තිබිය යුතුය. මැතිවරණ ව්‍යාපාරයක් කිරීමට අද මුදල් තිබිය යුතුය. මුදල් මත සියල්ල තීන්දු වීම ඇතුළු වෙනත් දේශපාලනික කාරණා මත සියල්ල තීරණය වීම කනගාටුවට කරුණකි. පාර්ලිමේන්තුවට යා යුතුයි කියන පිරිස සම්බන්ධයෙන් මතය නිවැරදි විය යුතුයි කියා කීවද එය සිදු නොවීම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ මහ මිත්‍යාවක් ලෙස මම දකිමි. මේ තත්ත්වය මත "හොඳ නියෝජිතයන් දීපල්ලා" කීමෙන් පලක් නැත. ඒ සංවාද තුළ ඇත්තේ කුඩුකාරයන්ට, වැරදි කරන මිනිසුන්ට පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණීමට උදව් කරන පිරිසක් මෙවරත් සිටින බවයි. එවැනි අයට උදව් කරන පිරිසම පාර්ලිමේන්තුවට අත්‍යවශ්‍ය කාන්තා නියෝජනයට මඟ අහුරමින් කාන්තාවන් පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණීම වැළැක්වීමට උත්සාහ දරන ආකාරය ද අපි දුටුවෙමු. සුදුසුකම් පිළිබඳ කතා කිරීමේදී උගත්, බුද්ධිත් කියන කාරණාවට නිර්ණායක නොමැති අතර දේශපාලනයේදී අපට අත්‍යවශ්‍ය වන්නේ පරිඥානය, අත්දැකීම් සහිතව ජනතාව වෙනුවෙන් අවංකව වැඩ කරන පිරිසකි. අවංක බව,
රටේ සම්පත් පාවිච්චි කරන ආකාරය මෙන්ම අනෙකුත් රටවල් දියුණු වීමට හේතු සහ එවැනි සැලැසුම් ගැන ඔවුන් දැන සිටිය යුතුය. චීනයේ සිටින්නේ බුද්ධිමතුන්ම නොවුණද චීනය, කොරියාව වැනි රටවල් සිටිනුයේ කොතැනකද යන කාරණාව ඉතා වැදගත්ය. අපේ විශ්වවිද්‍යාලවල බුද්ධිමතුන් කියන අයගේ ඥන සම්භාරය අද උකහා ගනු ලබන්නේ කවරෙක්ද යන්න ද මතුකළ යුතු තවත් වැදගත් සාධකයකි. සංස්කෘතිය, ආර්ථකය වැනි වැදගත් කාරණා ගැන කතා කිරීමට ඒ විෂයය හැදෑරූ අය විය යුතුය. නමුත් ඒ විෂයන් සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමට එවැනි ප්‍රවීණයන්ට ඉඩ හසර ලැබී තිබේද යන්නද ඉතා වැදගත් කරුණකි. ජනප්‍රිය නළු නිළියන් සහ නොසුදුස්සන් දමාගෙන රංගන කරන තත්ත්වයට අද පත්වී ඇත. සිදුවිය යුත්තේ ඒ ඒ ක්ෂේත්‍රවල සුදුසුකම් ඇති පිරිස් ස්ථානගත කිරීමයි. මේවා විනිවිද දැකිය යුතු ප්‍රශ්න ලෙස සැලකිල්ලට ගත යුතුය. එවැනි දේවල් වෙනස් කිරීමට දරන ක්‍රියාදාමයට අප ආශිර්වාද කරනු ලබන අතර එක්තරා තැනකදී විවේචන ද එල්ල කළ යුතුය.
ජනතාව කැමති, හොඳ පෞරුෂයක් සහිත නායකත්වයක් අද අපට ලැබී ඇත. ජේ.ආර්. විසින් දියකර හරින ලද වත්මන් පාර්ලිමේන්තුවේ සිටින බහුතර පිරිස අඥානයන්ය. මේ ක්‍රමය වෙනස් කළ යුතුය. කොල්වින් ආර්. ද සිල්වා, ඇන්. ඇම්. පෙරේරා, ලලිත් ඇතුළත්මුදලි වැනි ඥාන ගබඩා අද පාර්ලිමේන්තුවේ නැති තරම්ය. සිටියත් ඒ අයගේ ඥාන සම්භාරයන් ප්‍රායෝගිකව උකහා ගනු නොලබයි. පුටු විසි කරන, පොත් සහ මිරිස් කුඩු ගහන සංස්කෘතියක් රටේ නීති සම්පාදක ආයතනය තුළ ඇතිවීම ඉතා ඛේදනීයය. එබැවින් අප විශාල පරිවර්තනයකට යා යුතුය. මේ දේශපාලන ධාරාවේ විශාල වෙනස් වීමක් හෝ නැවත කිය වීමක් සඳහා බලපෑමක් කිරීමට හැකි පිරිසකගේ බලපෑමක් හෝ වෙනස් කිරීමේ ක්‍රියාදාමයක් අද වනවිටත් නැත. නව කණ්ඩායමකගේ ආගමනයක් සිදු වේ නම් ඒ අය යළි පාර්ලිමේන්තුව තුළ දියවී යයිද යන කරුණ ද මෙහිදී මතු වෙයි. සිංගප්පුරුව, කොරියාව වැනි රටවල් කොතරම් දුරට දියුණු වීද, සැලසුම් කොතරම් ද යන කරුණු තුළින් දක්නට ලැබෙන්නේ ඔවුන් විද්‍යාත්මක පදනමකින් ගමන් කරන බවයි. ඒ රටවල්වල ව්‍යපෘති පිළිබඳ සැලසුම් කාලසීමාවන් සහ ඉලක්ක ඇත. නමුත් අපේ රටේ සමහර ව්‍යාපෘති කවදා පටන් ගන්නවාද කවදා අවසන් වෙනවාද යන කරුණු ගැන සඳහනක් හෝ නැත. දේශපාලන මතවාද සහිත එක් එක් විශ්වවිද්‍යාල හෝ වෙනත් ආයතනවල ඇදුරන් හදන සැලසුම් ඉදිරියට ගෙන යෑමේ සංස්කෘතිය අප වෙනස් කළ යුතුය. එය අතිශයින් අසාර්ථක, රටට අහිතකර ක්‍රමයකි. පැරණි චින්තන වෙනස් වන්නේ නැතිව මේ රට දියුණු නොවන බව ඉතා පැහැදිලිය.
උගත් බුද්ධිමත් සංකල්පය සහ පාර්ලිමේන්තුව වෙනස් විය යුතුයි යන ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයාගේ අදහස පාර්ලිමේන්තු ඉතිහාසයේ මෙතෙක් නොකියවන ලද ඉතා හොඳ අදහසකි. ඒ සැලැසුම් ක්‍රියාත්මක කිරීමට අවස්ථාවක් උදා කරගත යුතුය. පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණිය යුතු පිරිස සංවිධානය කරන පිරිස එම වෙනස කිරීමට සහාය දිය යුතුය. හොඳ පිරිසක් පාර්ලිමේන්තුවට යැවිය යුතුයි කියන කාරණාවේදී සහ රට ගැන හිතන පිරිසක් තෝරාගත යුතුයි යන කාරණාවේදී ඒ ඒ ක්ෂේත්‍රවලට පත් කිරීම සඳහා ක්‍රමවේදයක් තිබිය යුතුය. නමුත් මේ පවතින ක්‍රමය වෙනස් කළ යුතුය. බොරුකාරයන් ඉවත් වී නව මතවාදයන් දරන පිරිසකගේ ආගමනයක් සිදු වුවහොත් අප එයට ආශිර්වාද කළ යුතුය. බුද්ධිමත්, උගත් යන කාරණාව මෙන්ම නව කණ්ඩායමක් පත්විය යුතුය යන කාරණාවේදී ලෝකය දකින, රට ගැන සිතන කණ්ඩායමක් පාර්ලිමේන්තුවට යැවිය යුතුයි යන අදහසේ මෙරට ප්‍රගතිශිලී ජනතාව සිටින බව අපි දනිමු.
රටේ බහුතරයක් රටේ වත්මන් නායකත්වයට ඉතා ප්‍රියය. රට නිවැරදි දිශානතියට යා යුතු බව කියන යාන්ත්‍රණයට අප සහාය දිය යුතුය. නමුත් මෙම ගමන යෑමට බාධක විශාල ප්‍රමාණයක් ඇති අතර එය ජයග්‍රහණය කිරීම ජනතා ජයග්‍රහණයක් ලෙස මම දකිමි. එය ජයග්‍රහණය කිරීමට නොහැකිවුවහොත් මේ රටේ අභාග්‍යයකි. ජනතාව විසින් තෝරන මිනිසුන් ඉදිරියට ගැනීම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයයි. සංවිධායකයන් තෝරන මිනිසුන් නොව ජනතාවට නියෝජිතයා තෝරා ගැනීමට ඉඩ හසර ලබාදිය යුතුය. තම ප්‍රදේශයේ වැඩ කරන්නට හැකි කණ්ඩායම කවරෙක්ද යන්න තීරණය කළ යුත්තේ ජනතාවයි. නමුත් දැන් ජනතාව හමුවට එවන නියෝජිතයන් තේරීම සිදු කරන්නේ සංවිධායකයන්ය. පාර්ලිමේන්තුවට යා යුත්තේ ඔවුන් තෝරන අය නොව ජනතාවට අවශ්‍ය අයයි. පත්වීම් දෙන ආකාරය සහ පරම්පරාගත දේශපාලනය ද වෙනස් විය යුතුය. ජනතාවට වෙනුවෙන් වැඩ කරන, ස්වාධීන, ප්‍රගතිශිලී අදහස් දරන මිනිසුන් සිටින අතර සම්මත දේශපාලන පක්ෂවලට අමතරව ස්වාධීන දේශපාලන කණ්ඩායම්වල නියෝජිතයන්ට පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණීමට ඉඩ තිබිය යුතුයි. ප්‍රධාන ධාරාවේ පක්ෂ අද විශාල වශයෙන් විනාශයට පත් වී ඇත. පක්ෂ නාමවලින් පෙනී සිටීමෙන් පලක් නැත. වෙනත් ජාතික මට්ටමේ සංවිධාන බිහිවී ඇති අතර ඒවා ජනතාව ඉදිරියට පැමිණිය යුතුය. පක්ෂ නාම නොව ජනතාවට අවශ්‍ය වන්නේ ප්‍රගතිශිලී අදහස් දරන ජනතා නියෝජිතයන් පිරිසකි.
