ඉන්දියාව යළිත් පුවත් මවමින් සිටී. ලෝකයේ බොහෝ ප්රධාන ජනමාධ්යයන්හි විදෙස් පුවත් අතර ප්රථම පුවත ඉන්දියාව වෙනුවෙන් වෙන් වූයේ කාශ්මීරය සම්බන්ධයෙන් ඉන්දීය මධ්යම රජය විසින් ගනු ලැබූ තීන්දුවත් සමඟය.
ජම්මු සහ කාශ්මීරය යනු බ්රිතාන්යය ඉන්දීය අර්ධද්වීපය සම්බන්ධයෙන් අැති කළ පාලක උපක්රමය ලෙස හැඳින්විය හැකිය. 1947 ඉන්දියාවට නිදහස ලබාදීමත් සමඟ ඉන්දීය අර්ධද්වීපය කැබලි බවට පත් කිරීමේදී ඔවුන් ඇති කළ ‘පිළිකාව‘ වූයේ කාශ්මීරයයි. එදා සිට පාකිස්තානය සහ ඉන්දියාව කාශ්මීරය සම්බන්ධයෙන් යුද වැදුණු අවස්ථා සංඛ්යාව අප්රමාණය; අහිමි වූ ජීවිත සංඛ්යාව අති විශාලය. අද වන විටත් කාශ්මීරය ඉන්දියාවට සහ පාකිස්තානයට මතු කරන ගැටලු රාශියකි.
එහි අලුත්ම තත්ත්වය වාර්තා කරමින් අගමැති මෝදිගේ භාරතීය ජනතා පක්ෂ ආණ්ඩුව කාශ්මීරය සම්බන්ධයෙන් අති විශේෂ තීන්දුවක් පසුගිය දා ගත්තේය. තීන්දුවට පෙර තත්ත්වයද මඳක් පැවසිය යුත්තේ ඒ සඳහා මෝදි ආණ්ඩුවේ සූදානම සහ පසුබිම සිහිපත් කරවනු පිණිසය.
මෝදි ස්වකීය දෙවැනි වාරය සඳහා බලය ඉල්ලමින් ජනතාව අබියසට එන්නේ ජාතිකවාදය ඉදිරියට ගනිමිනි. එහිදී හින්දූන්ට සහ ඉන්දියානුවන්ට ඉන්දියාව තුළ මුල් තැන ලබාදෙන බවට ඔහු ඉඟි සැපයූවේය. පාකිස්තානයට සහ මුස්ලිම් ජනතාවට තමන් දැඩි ප්රතිපත්තියක කටයුතු කරන බවක්ද මෝදිගේ ඇතැම් ප්රකාශ මඟින් ගම්ය විය.
අප්රේල් මස පැවති මැතිවරණයේ ප්රතිඵල මැයි මාසයේ ප්රකාශයට පත් වීමෙන් පසු තරමක් නිහඬව කාලය ගත වුවද අගෝස්තු මස මුල සිටම මෝදිගේ රජය කිසියම් තීරණාත්මක ක්රියාවක නිරත වනු ඇති බවට ඉඟි පළ විය. ඒ අනුව කාශ්මීර් ප්රදේශයට දහස් ගණනින් හමුදාව අනුයුක්ත කෙරුණු අතර, කාශ්මීරයේ පාසල්ද වසා දැමිණි. ප්රදේශයේ පැවැත්වීමට නියමිතව තිබූ හින්දු ආගමික උත්සව අවලංගු කෙරුණු අතර හින්දු ආගමිකයන්ටත් විදේශියකයන්ටත් ප්රදේශයෙන් පිට වන ලෙස අනතුරු අඟවා තිබිණි. කාශ්මීර ප්රාන්තය තුළ සියලු අන්තර්ජාල සබඳතා අවහිර කළ අතර ක්ෂණිකව ප්රකාශයට පත් කළ නීතියක් මඟින් ප්රාන්ත ආණ්ඩුවේ දේශපාලනඥයන් නිවාස අඩස්සියට පත් කර තිබිණි.
ඒ සියල්ල කිසියම් පෙරැළියක පෙරනිමිති පැහැදිලිව විද්යාමාන කරන අතර රජය එක්වරම හදිසි තීන්දුවක් ප්රකාශයට පත් කරමින් පවසා සිටියේ ඉන්දීය ව්යවස්ථාවේ අංක 370 දරන වගන්තිය සහ එයට අනු 35A වගන්තිය අහෝසි කරන බවයි. ඒ වගන්ති කාශ්මීරයට ඉතා වැදගත් වූයේ කාශ්මීරයට ස්වයංපාලන අයිතිය ප්රකාශ වූයේ එම වගන්තිය මඟින් වීම හේතුවෙනි.
ඉන්දීය ව්යවස්ථාවේ අංක 370 වගන්තිය මඟින් කාශ්මීර ප්රාන්තයට වෙනම ව්යවස්ථාවක් මත කටයුතු කිරීමේ, වෙනම නීතී මත ක්රියාත්මක වීමේ සහ වෙනම ධජයක් යටතේ පැවතීමේ අයිතිය හිමි වී තිබිණි. ඒ යටතේ පැවති සුවිශේෂී නීතියක් වූයේ කාශ්මිරයේ දේපළ මිලදීගැනීමේ හැකියාව එම ප්රාන්තයේ ස්ථිර පදිංචිකරුවන්ට පමණක් සීමා වීමය. ප්රාන්තයේ ආරක්ෂාව, විදේශ කටයුතු සහ සන්නිවේදනය මධ්යම රජය මඟින් පාලනය විය.
මෝදි රජය අංක 370 වගන්තිය අහෝසි කිරීමෙන් පසු ඇති වන ප්රතිඵල රාශියක් වේ. ඒ අතරින් ප්රධාන වන්නේ බාහිර පුද්ගලයන්ටද කාශ්මීරයේ දේපළ අත්පත් කරගැනීමේ හැකියාව ලැබීමයි. කාශ්මීරයේ බහුතර ජනතාව මුස්ලිම් වන අතර ඔවුන්ගේ චෝදනාව වී ඇත්තේ මුස්ලිම් බහුතරය අහෝසි කර දැමීමේ වෑයමක් එමඟින් රජය අපේක්ෂා කරන බවයි.
එම වගන්තිය අහෝසි කිරීමේ රජයේ තීරණය ප්රකාශයට පත් කිරීමත් සමඟම එතෙක් නිවාස අඩස්සියේ පසු වූ ප්රාන්ත දේශපාලනඥයෝ එයට විරෝධය පළ කරන්නට වූහ. එයට ඉන්දීය විපක්ෂයද එක් වූයේ රජය ගත් එ තීන්දුව අති ව්යසනකාරී ප්රතිඵල ඇති කරවීමට සමත් බව ප්රකාශ කරමිනි. කෙසේ වුවද පාර්ලිමේන්තුව අමතමින් මෝදි රජයේ නිවාස ඇමති අමිත් ෂා පවසා සිටියේ 370 වගන්තිය මඟින් කාශ්මීරයට යහපතක් නොව ඉටු වූයේ අයහපතක් බවයි. ඔහු වැඩිදුරටත් පවසා සිටියේ මේ වගන්තිය හේතුවෙන් කාශ්මීරය තුළ ප්රජාතන්ත්රවාදය නිසි අන්දමින් ක්රියාත්මක නොවූ අතර දූෂණයද ඉහවහා ගිය බවයි. ප්රාන්තයේ සංවර්ධන කටයුතු අඩාළ වීමටද ඒ වගන්තිය හේතු වූ බව පැවසූ නිවාස ඇමති ෂා මින් ඉදිරියට මධ්යම රජය මගින් කාශ්මීර ප්රාන්තයේ සංවර්ධන කටයුතු ක්රියාත්මක කිරීමට කටයුතු කරනු ඇති බවද පවසා සිටියේය.
දැනට ලැබී ඇති තොරතුරු අනුව මෝදි රජයේ කාශ්මීර වැඩසටහනේ කාශ්මීරය මූලිකව කොටස් දෙකකට වෙන් කිරීමේ බලාපොරොත්තුවක් ඇති බව පෙනේ. ඉන් එක් කොටසක් මුස්ලිම් බහුතරයක් සහිත කාශ්මීරය වන අතර අනෙක් කොටස හින්දු බහුතරය සහිත ජම්මු වශයෙන් වේ. මේ කොටස් දෙකම ෆෙඩරල් බලතල සහිතව පවත්වාගෙන යෑම රජයේ අරමුණ ලෙසද ප්රකාශිතය. එයට අමතරව ඓතිහාසික සහ සංස්කෘතික වටිනාකම් ආරක්ෂා වන සේ බෞද්ධ බහුතරයකින් යුතු ප්රාන්තයක් ලෙස ලඩක් ප්රදේශය නම් කිරීමේ අරමුණක්ද ඉන්දීය රජය සතුව පවතින බවට තොරතුරු ලැබී තිබේ.
කෙසේ වුවද ලැබෙන තොරතුරු අනුව පෙනී යන්නේ තමන් වඩා ඍජු ප්රතිපත්තියක පිහිටා කටයුතු කිරීමට සමත් බව ඉන්දීය වැසි මුස්ලිම්වරුන්ට මෙන්ම පාකිස්තානයටද පෙන්වා දීමේ මෝදි වෑයම එමඟින් ක්රියාවට නැංවී ඇති බවයි. මේ තීරණයට තවමත් කාශ්මීර ප්රාන්ත දේශපාලනඥයන්ගේ විරෝධය එල්ල වී තිබේ. එහෙත් වාසනාවකට මෙන් ජනතාවගේ විරෝධතා හෝ ප්රචණ්ඩ ක්රියා වාර්තා වීමක් නැත. එය එසේ වනවා නම් වඩාත් යහපත් වන්නේ මේ වන විටත් ප්රමාණවත් තරමට කාශ්මීර භුමිය ලෙයින් තෙත් වී ඇති නිසාය.
මේ අන්දමින් තම ඡන්ද පොරොන්දු ඉටු කරමින් ජාතිකවාදය තව කෙතෙක් දුර ඉදිරියට ගෙන යෑමට අගමැති මෝදිට හැකියාව ලැබේදැයි බලා සිටීම ආස්වාදනීය වනු ඇත.