‘හිතුමතේ ආයෙත් හිරේ!’ මේ ආරංචිය ලද විට හිතට ආවේ කනස්සල්ලකි; ඒත් සමඟම සිනාවකි.
‘හිතුමතේ’ හෙවත් ‘බටුගහගේ දොන් සුමතිපාල’ ජීවිතයෙන් වැඩි කලක් ගෙවා දැමුවේ හිරගෙවල්වලය. ඔහුට කවුරුත් ‘හිතුමතේ’ කියන්නට වූයේ ඔහු පපුවේ ‘හිතුමතේ’ යනුවෙන් පච්චයක් කොටාගෙන සිටි හෙයිනි. දැන් ඔහුගේ වයස අවුරුදු හැට දෙකකි. අවුරුදු හතළිස් තුනකුත් මාස අටක් බෝගම්බර, වැලිකඩ ආදි සිරගෙවල්හි ඔහුගේ ජීවිතය ගෙවී ගියේය.
හිතුමතේ ජීවිතයේ තීරණාත්මක මොහොතවල් ගණනාවක් පසු කළ අයෙකි. අදින් වසර ගණනකට පෙර හිරකාරයන් හිරේට එන අලුත් සිරකරුවන්ට සලකන්නේ ඔවුන් එළියේදී කර පැමිණෙන වරද අනුවය. අද නම් හිරගෙදර ඇතුළේ කුඩුකාරයන්ට තැනක් තිබුණද එදවස හිරකාරයෝ මිනීමැරුමක් කර පැමිණෙන්නා හොඳින් පිළිගත්හ. කවුරුත් ඔහු දෙස බලන්නේ බියෙනි. ස්ත්‍රී දූෂකයන්ට නම් හිරකාරයෝ එතරම් තැනක් නොදුන්හ. ඒත් හිරකාරයන්ට ‘හිතුමතේ’ යනු ‘සුපිරි පො‍රකි’. තම නැඟණියගේ මිනීමරුවන් සොයා ගොස්, ඊට සම්බන්ධ වූවන් හත් දෙනකු එලොව යවා වරින් වර සිරගෙදරට ආව-ගිය හිතුමතේගේ ජීවිතය පුදුමාකාරය!
1972 වසරේදී හිතුමතේගේ නැඟණිය කුසුමා කළුතර තිස්ස විද්‍යාලයේ පැවැති අවුරුදු උත්සවයේදී අවුරුදු කුමරිය ලෙස අභිෂේක ලැබුවාය. මේ සිද්ධියෙන් පසු කුසුමා අතුරුදන් වූ අතර, ඇය පිළිබඳ පොලිසියේ පැමිණිල්ලක්ද කරනු ලැබිණි. පොලීසිය මෙන්ම ගම්මුන්ද පැවැසුවේ කුසුමා තරුණයකු හා පැන යන්නට ඇති බවයි. එහෙත් කුසුමාගේ පවුලේ අය මේ කතාව විශ්වාස කළේ නැත.
මේ අතර දාහත් වැනි වියේ පසු වූ සුමතිපාල නංගී ගැන තොරතුරක් සොයාගන්නට මඟක් පාදාගනිමින් සිටියේය. දිනෙක ඔහුට සිය නැගණියගේ යෙහෙළිය මහමඟදී හමු වූවාය. ඔහු ඇයගෙන් සියල්ල දැනගත්තේය. එනම් සිය නැගණිය හා යෙහෙළිය මහමඟ එද්දී යම් පිරිසක් කුසුමා පැහැරගෙන ගිය බවය. සිද්ධිය දැනගැනීමෙන් පසු නැගණියට සිදු වූයේ කුමක්දැයි ඔහු ගිය ඔහුට දැනගන්නට ලැබුණේ පැහැරගෙන ගිය පිරිස නංගී දූෂණය කර මරා පුලුස්සා දමා ඇති බවය. මීට සම්බන්ධ පොලිස් ලොක්කකු, විදුහල්පතිවරයකු, තානායම්කරුවකු ඇතුළු හත්දෙනකු පිළිබද ඔහු සැකහැර දැනගත්තේය.
මේ අපරාධකරුවන් අතුරින් පළමුවෙන් සුමතිපාල අතින් පරලොව යන්නේ කුසුමාට අවුරුදු කුමරි කිරුළ පැලැන්දූ පොලිස් ලොක්කාය. පොලීසිය විසින් අත්අඩංගුවට ගනු ලබන සුමතිපාල හට නඩුව අවසානයේ මරණ දඬුවම නියම වන්නේය. එවිට ඔහුගේ වයස අවුරුදු දහ අටකි. එහෙත් නියමිත දිනයේ ඔහුට දඬුවම ක්‍රියාත්මක නොවන්නේ එදින කුමක් හෝ විශේෂ දිනයක් යෙදුණු බැවිනි. දෙවන වරද ඔහුට දිනය පැමිණේ. එහෙත් එල්ලා මරාදමන්නට නියමිත දිනයට පෙර දින රාත්‍රියේ ඔහු බත් කන්නට දුන් බෙලෙක් පිඟානෙන් බඩත් ගෙලත් කපාගනී. රාත්‍රියේම ඔහු රෝහල්ගත කෙරුණු අතර, බන්ධනාගාර මූලස්ථානය දන්වා සිටින්නේ නියමිත දිනයේ නියමිත වේලාවට ඔහු එල්ලුම් ගහට යැවිය යුතු බවයි. එහෙත් වෛද්‍යවරයා පවසන්නේ රෝගියා බාරදිය නොහැකි බවයි. කෙසේ හෝ වෛද්‍යවරයාගේ ඉදිරිපත් වීම මත එවර හිතුමතේ එල්ලුම් ගහෙන් ගැලවෙන්නේය.
වරින් වර හිර ගෙදරින් පැන යමින් තම නැඟණියගේ ජීවිතය උදුරාගත්තවුන් එලොව යැවූ මුත් හිතුමතේ නොහොත් සුමතිපාල සිරගත වීමෙන් අනතුරුව යහපත් කල්කිරියාවෙන් පසු වීම හේතු කරගෙන වසර හතළිස් ගණනකට පසු ඉන් නිදහස් වන්නේය. හිතුමතේට පිහිටක් වන්නට සිතූ ගුවන් හමුදා නිලධාරියකු හිතුමතේට තමන්ට අයත් වත්තක නතර වීමට ඉඩ ලබා දෙන්නේ මින් පසුවය.
එතැන් පටන් මේ සිදුවීම වන තෙක් හිතුමතේ නිස්කලංක ජීවිතයක් ගත කරන්නට වූයේය. ඔහු සිතා සිටින්නට ඇත්තේ තමාට විරුද්ධව තවත් නඩු නැතැයි කියා වන්නට ඇත. කො‍හේ හෝ යන අතරතුර හෙතෙම දුම්රිය වර්ජනය දා දුම්රිය මැදිරියක නිදා සිට ඇත්තේ මේ සැහැල්ලු සිතිනි. මෙහිදී වර්ජනයේ යෙදුණු දුම්රිය කම්කරුවන් පිරිසක් තමාට පහර දී මුදල් පසුම්බියද උදුරාගත් බව විද්යුත් මාධ්‍යයක් මඟින් හිතුමතේ කියා සිටියේය. කලක් තිස්සේ පොලීසිය මො‍හු පිළිබඳ සොයමින් සිටියේය. ඒ මීට වසර දොළහකට පෙර පිළියන්දල කහතුඩුව ප්‍රදේශයේ වෛද්‍යවරයකුගෙන් රුපියල් තුන්දහසක් වටිනා රන් භාණ්ඩයක් සොරකම් කිරීමේ චෝදනාවටය. ඒ අනුව යළිත් පොලිස් අත්අඩංගුවට පත් වන හිතුමතේ උසාවියට ඉදිරිපත් කරනු ලැබේ. අවසානයේ ඔහුට සිදු වූයේ යළිත් බන්ධනාගාරගත වන්නටය.
‘හිතුමතේ’ යළිත් සිරගත වූ බව දැනගත් විට කනස්සල්ලක් ඇති වූයේ ‘මිනිසුන්ගේ ජීවිතවල හැටි!’ යැයි සිතුණු බැවිනි. අනෙක් අතට සිනාවක් නැඟුණේ සිය නැගණියගේ ජීවිතය උදුරාගත් හත් දෙනකුගේ දිවි තොර කර වසර හතළිස් ගණනකට පෙර ‘අයි.ආර්.සී. කාරයකු’ වී සිටි පුද්ගලයකු අද කාලයේ හැටියට රුපියල් තුන්දහසක සොරකමකට යළිත් හිරේ යෑම ගැනය!
- ඉසවි
