ආහාර ලේබල් කිරීම සම්බන්ධව අවශ්‍ය සියලු තොරතුරු සියල්ල 1980 අංක 26 දරන ආහාර පනතේ 32 වගන්තිය යටතේ ආහාර උපදේශන කමිටුව විමසා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා විසින් සාදන ලද නියෝග යටතේ ප්‍රකාශට පත්ව ඇත. ඒ අනුව කිසිම පුද්ගලයකු විසින් ඇසුරුමක හෝ බහාලුමක අඩංගු කුමන ආහාරයක් හෝ ලේබල් කර නොමැති නම් එය විකිණීම , විකිණීමට ඉදිරිපත් කිරීම, විකිණීම සඳහා ප්‍රදර්ශනය කිරීම හෝ විකිණීම සඳහා තබා ගැනීම, විකිණීම සඳහා ප්‍රවාහනය කිරීම හෝ විකිණීම සඳහා ප්‍රචාරය කිරීම සිදු නොකළ යුතුය.
කාර්යබහුලත්වයෙන් පිරුණු නූතන ලෝකයේ දිවි පැවැත්ම සැබවින්ම කායිකව මෙන්ම මානසිකවද වෙහෙසකරය.එකී වෙහෙසකර ජීවන රටාවේදී හැමදෙනාම සොයනුයේ ඉක්මන් සහ කෙටි ක්‍රමය.මෙය වර්තමානයේ පුද්ගලයින්ගේ ආහාර රටාවටද බලපා ඇත්තේය .එහෙයින්ම පැකට් කළ ආහාර සඳහා වෙළඳපොළ තුළ ඇත්තේද ඉහළ ඉල්ලුමකි. චීස් ,චොකලට්,ජෑම්,පැණි බීම,නූඩ්ල්ස් ආදිය පමණක් නොව වෙනදා නිවසේ සාදා ගන්නා උම්බලකඩ සම්බෝලය පවා අද පැකට් කල ආහාර ලෙස වෙළඳපොළ තුළ විකිණීමට ඇත.නිවසේ දී සකසන ආහාර වල නම් එහි සෞඛ්‍යාරක්ෂිත බව හා ගුණාත්මක භාවයේ වගකීම සියයට සියයක්ම නිවසේ ගෘහණිය දරන්නීය.එහෙයින්ම කිසිදු බිය සැකයකින් තොරව නිවසේදී පිසින ඕනෑම ආහාරයක් විශ්වාසයෙන් අනුභව කළ හැකිය.එහෙත් පැකට් කළ ආහාර ද එවැනිම විශ්වාසයකින් යුතුව අනුභවය කිරීමට නම් එම පැකට්ටුවේ ඇති ආහාර ලේබලයේ සඳහන් ඔබ මෙතෙක් නොකියූ කතාව හොඳින් කියවිය යුතුමය.
සරලව ආහාර ලේබලයක් යනු ආහාර ඇසුරුමේ ඇති මුද්‍රිත ලේබලයයි.එහි පාරිභෝගිකයා විසින් මිලදී ගන්නා අහාරය පිළිබඳව දැනුවත් විය යුතු කරුණු කාරණා සියල්ලක්ම පාහේ අන්තර්ගත් කොට ඇත.ආහාර ලේබලය නිෂ්පාදකයාට මෙන්ම පාරිභෝගිකයාටද එකසේ වැදගත්ය.සියලු තතු අන්තර්ගත ලේබලයක් සහිත ආහාර පමණක් මිලට ගැනීම හා භාවිතය නිසා පාරිභෝගිකයාට බොහෝ අනතුරු වලින් වැළකිය හැකිය.එය කෙතරම්ද යත් බඩේ අජීර්ණයක් නිසා දෛනික ජීවිතයේ ඇති වන නොසන්සුන්කමේ සිට ආහාර විෂ වී මියයාම දක්වා වන අනතුරුය.මන්ද මෙම ආහාර ලේබලයෙන් කල් ඉකුත් වූ ආහාර මෙන්ම නියමිත ප්‍රමිතියෙන් යුතුව සකසන ලද ආහාරද පහසුවෙන් වෙන් කර හඳුනා ගත හැකිය.එමෙන්ම පාරිභෝගික පරිභෝජනයට නුසුදුසු ආහාර වෙ‍ෙළඳපොළ වෙත පැමිණිමද මෙමඟින් මඟ හැරේ. තවද පාරිභෝගිකයාට තම රුචිකත්වය හා අවශ්‍යතාවයට ගැළපෙන ආහාර හඳුනා ගැනීමේ අවකාශයද හිමි වේ.
එමෙන්ම ක්‍රමවත් ලේබලයක් නිකුත් කිරීම මඟින් නිෂ්පාදකයන්ට තම නිෂ්පාදන කෙරෙහි පාරිභෝගික ආකර්ෂණය රඳවා ගත හැකිය.එපමණක් නොව නිෂ්පාදකයන් හට නීතිමය වශයෙන්ද මෙවැනි ලේබලයක් ඉදිරිපත් කිරීම අනිවාර්ය වේ.
ආහාර ලේබල් කිරීම සම්බන්ධව අවශ්‍ය සියලු තොරතුරු සියල්ල 1980 අංක 26 දරන ආහාර පනතේ 32 වගන්තිය යටතේ ආහාර උපදේශන කමිටුව විමසා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා විසින් සාදන ලද නියෝග යටතේ ප්‍රකාශට පත්ව ඇත.ඒ අනුව කිසිම පුද්ගලයකු විසින් ඇසුරුමක හෝ බහාලුමක අඩංගු කුමන ආහාරයක් හෝ ලේබල් කර නොමැති නම් එය විකිණීම ,විකිණීමට ඉදිරිපත් කිරීම ,විකිණීම සඳහා ප්‍රදර්ශනය කිරීම හෝ විකිණීම සඳහා තබා ගැනීම ,විකිණීම සඳහා ප්‍රවාහනය කිරීම හෝ විකිණීම සඳහා ප්‍රචාරය කිරීම සිදු නොකළ යුතුය.එහෙයින් ආහාර ලේබලය පිළිබඳව දැනුවත් වීම නිෂ්පාදකයාටද ඉතාමත් වැදගත් ය.
ආහාර ලේබලයක මූලික වශයෙන්ම අඩංගු විය යුතු කරුණු තුනකි. 
එනම්;
1) පොදු නාමය (Common Name) - මෙය ඕනෑම භාෂා දෙකකින් පැහැදිලිව හා ප්‍රකටව පෙනෙන පරිදිව ඝන අක්ෂර වලින් මුද්‍රිතව තිබිය යුතුය.
2)නිෂ්පාදනයේ වෙළඳ නාමය (Brand Name) -භාෂා එකකින් හෝ කිහිපයකින් පැහැදිලිව සටහන් කර තැබීම.
3)ශුද්ධ අන්තර්ගතය (Net Volume) -ජාත්‍යන්තරව පිළිගත් සංකේත වලින් දැක්විය යුතුය.උදාහරණයක් ලෙස ආහාරයේ බර රාත්තල් වලින් නොව ග්‍රෑම් හෝ කිලෝග්‍රෑම් වලින් දැක්වීම.
මෙහිදී පොදු නාමය හා වෙ‍ෙළඳ නාමය සඳහන් කිරීමේදී අක්ෂර වල ප්‍රමාණය පිළිබඳව සැළකිලිමත් විය යුතුමය.පොදු නාමයේ අක්ෂර වල ප්‍රමාණය වෙළෙඳනාමයේ අක්ෂරවල ප්‍රමාණයෙන් තුනෙන් එකකට වඩා නොඅඩුව මුද්‍රණය කල යුතුය.
ආහාර සැකසීම සඳහා යොදා ගත් ආහාර ආකලන වර්ග ලේබලයේ දැක්වීම අනිවාර්ය වේ. එහෙත් එය සඳහන් කිරීමේදී එහි භාවිත නාමයෙන් හෝ ඒ සඳහා ජාත්‍යන්තරව පිළිගත් අංකය (International Numbering System-INS) යෙදීමේ නිදහස නිෂ්පාදකයා සතු වේ.
ආහාරය අඩංගු ආහාර අසුරුම ගබඩා කළ යුතු අන්දම විස්තර සහිතව ලේබලයේ පැහැදිලිව සඳහන් කළ යුතුය. උදාහරණයක් ලෙස ගබඩා කල යුත්තේ සිසිල් වියළි ස්ථානයකද නැතිනම් අධිශීතකරනයේද ආදී ලෙස සඳහන් කිරීම මෙමඟින් අදහස් කෙරේ. ඉක්මනින් නරක් වන ආහාර නිසි පරිදි ගබඩා කර තබන්නේ නම් එය සාමාන්‍ය පරිසරයේදීට වඩා වැඩි කලක් කල් තබා ගත හැකිය.
මෙහිදී නිෂ්පාදකයාගේ නම සහ ලිපිනය මෙන්ම ඇසුරුම්කරුගේ හෝ බෙදා හරින්නාගේ නම සහ ලිපිනය සඳහන් කිරීමද අවශ්‍ය වේ. කාණ්ඩ අංකය හෝ සංකේත අංකය හෝ එසේත් නැතිනම් රහස් අංකය නිර්දේශිත ලේබලයක අඩංගු විය යුතු අනෙක් වැදගත් කාරණාය .භාණ්ඩයේ මිළ සඳහන් කිරීම පාරිභෝගිකයාට එය මිලදී ගැනීමට තීරණයක් ගැනීම පහසු කරවයි.
මේ සියලු කාරණා මෙන්ම අනෙක් වැදගත්ම කරුණ නම් කල් ඉකුත් වීමේ දිනය හා නිෂ්පාදිත දිනයයි. කල් ඉකුත් වීමේ දිනය ඉලක්කමෙන් සඳහන් කළ හැකි අතර එහි වර්ෂය සඳහන් කරන ආකාරය අනුව එය ක්‍රම දෙකකින් දැක්විය හැකිය.එනම් වර්ෂය ඉලක්කම් හතරකින් දක්වන්නේ නම් දිනය ,මාසය ,වර්ෂය හෝ වර්ෂය ,මාසය ,දිනය යන ඕනෑම ආකාරයකින් එය ලේබලයේ සටහන් කිරීමේ නිදහස නිෂ්පාදකයා සතුය.එහෙත් වර්ෂය ඉලක්කම් දෙකකින් පමණක් දක්වන්නේ නම් දිනය ,මාසය ,වර්ෂය යන අනුපිළිවෙළින් පමණක් දැක්විය යුතුය.නිෂ්පාදිත දිනයද මෙලෙසින්ම සඳහන් කල යුතුය.එමෙන්ම අනෙක් වැදගත් කරුණ නම් නිෂ්පාදිත දිනය හා කල් ඉකුත් වීමේ දිනයේ ඉලක්කම් ඉදිරියෙන් එය පැහැදිලිව අකුරෙන් සඳහන් කිරීමයි.එනම් කල් ඉකුත් වීමේ දිනය ඉදිරියෙන් ක.ඉ.දි. ලෙස සිංහලෙන් හෝ Expiry/ Exp. ඉංග්‍රීසියෙන් සඳහන් කළ හැකිය.නිෂ්පාදිත දිනය ඉදිරියෙන්ද එලෙසම නිෂ්පාදිත දිනය ලෙස හෝ MFD ලෙස කෙටි යෙදුමින් එය දැක්විය හැකිය.
තවද ආහාරයේ අඩංගු සංඝටක සියල්ලමද ලේබලයේ පැහැදිලිව සඳහන් කළ යුතුමය.එම සංඝටක සඳහන් කරන පිළිවෙළ සකසා ගත යුත්තේ ඒ එක් එක් සංඝටකවල අඩංගු ප්‍රමාණයන්ගේ අවරෝහණ පිළිවෙළටය.නියමිත ප්‍රමිතියකට නිපදවන ආහාරයක මෙලෙස සඳහන් කරන සංඝටකවලට අමතරව වෙනත් කිසිම අමතර සංඝටකයක් ඇතුළත් නොවිය යුතුය.
එමෙන්ම විදේශ රටවල නිෂ්පාදිත ආහාර මෙරටට තොග වශයෙන් ආනයනය කර නැවත ඇසුරුම් කිරීමෙන් අනතුරුව බෙදා හරින අවස්ථාවන්ද ඇත.එවන් අවස්ථාවක නිෂ්පාදිත රට මෙන්ම නිෂ්පාදිත දිනයද සඳහන් කිරීම අනිවාර්ය වේ.එහිදී නැවත මෙරට තුළදී අසුරන ලද දිනයද සඳහන් කළ යුතුය.
තවද වැඩිවන ජනගහනය හමුවේ ආහාර සඳහා ඇති ඉල්ලුමද වැඩි වේ.මෙයට පිළියමක් ලෙස වැඩි අස්වනු ලබා ගනු පිණිසත් රසය ,පෙනුම ආදී අනෙකුත් ගුණාත්මක කාරණයන් වැඩි දියුණු කිරීම පිණිසත් ජානමය විකිරණයට ලක් කළ ආහාර නිපදවයි.මෙවැනි ආහාර නිෂ්පාදනය කිරීමට හෝ ආනයනය කිරීමට සූදානම් වනවා නම් නිෂ්පාදකයින් ඒ සම්බන්ධයෙන් ආහාර අධිකාරියේ අනුමැතිය ලබා ගත යුතුය.ඉහත සඳහන් කරුණු නිෂ්පාදකයකු විසින් ආහාර ලේබලයක් නිර්මාණය කිරීමේදී දත යුතු අනිවාර්ය මූලික කරුණු කාරණාය.මෙම නීති රෙගුලාසිවලට අනුකූලව ලේබල නිර්මාණය කිරීම නිෂ්පාදකයාගේ වගකීමකි.
එමෙන්ම භාණ්ඩය මිලදී ගන්නා පාරිභෝගිකයන්ගේ ද මූලික වගකීම වනූයේ මෙම නිර්දේශිතයන්ට අනූකලව නිර්මිත ආහාර ලේබලය හරියාකාරව කියවා ගැනීමයි.තරගකාරි නූතන වෙළඳපොළ තුළ ආහාර වූවද අසුරා ඇත්තේ ආකර්ෂණීය ඇසුරුම් තුළය.ඇසුරුමේ බාහිර ආකර්ෂණයයට නොරැවටී එහි අන්තර්ගතය පිරික්සා කල් ඉකුත් නොවූ භාණ්ඩ මිලදී ගැනීම පාරිභෝගික වගකීමකි.
උමයංගනා පූජනී ගුණසේකර
කෘෂිකර්ම පීඨය
රුහුණ විශ්වවිද්‍යාලය
