විධායක ජනාධිපති ධුරය සදහා පුද්ගලයකු තෝරා පත් කරගැනීමට පැවැත්විය යුතු අට වැනි ජනාධිපතිවරණය තවත් හරියටම අවුරුදු එකහමාරකින් පැවැත්විය යුතුව තිබේ. ඒ සදහා පක්ෂ විපක්ෂ දේශපාලන කණ්ඩායම් තමන්ගේ අපේක්ෂකයන් ගැන ඉඟිබිඟි පාද්දී ඒ සම්බන්ධයෙන් විදේශ රටවල අභිලාශයන්ද පෙන්නුම් කරන අන්දම දක්නට ලැබේ.
පසුගිය 26 අගහරුවාදා නිකුත් වූ "නිව්යෝක් ටයිම්ස්" පුවත්පත ගවේෂණාත්මක වාර්තාවක් පළ කරමින් පැවසුවේ මහජන චීන සමූහාණ්ඩුව වීසින් හම්බන්තොට වරාය ඉදි කිරීම සදහා ණය මුදල් දීමේදී මැතිවරණ ව්‍යාපාරය සදහා අවශ්‍ය සුවිශාල මුදලක්ද මහජන චීනය විසින් එවකට ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂට දී ඇති බවයි. නිව්යෝක් ටයිම්ස් පුවත්පත විසින් රාජපක්ෂ පවුලට එල්ල කරන ලද ප්‍රහාරය නිසා ඔවුන් "කිස්කෑමට" ලක්ව ඇති නිසාදෝ මේ වනතුරුත් ඒ සම්බන්ධයෙන් තම මතය ප්‍රකාශ කිරීමට රාජපක්ෂවරුන් එඩිතර වී නැත.
මීට සති දෙකකට පමණ කලින්ද රාජපක්ෂ පවුලේ දේශපාලනයට විශාල බාධාවක් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් එල්ල විය. ශ්‍රී ලංකාවේ හා මාලදිවයිනේ හිටපු එක්සත් ජනපද තානාපතිවරයා තම නිල කාලය අවසන් කරමින් සිය රට බලා යෑමට පෙර හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ හමු වීමට ගියේය. එහිදී ඔහු ඇමතූ තානාපතිවරයා පවසා ඇත්තේ හිටපු ආරක්ෂක ලේකම් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ශ්‍රී ලංකාවේ අනාගත ජනාධිපතිවරයා බවට පත් වීම එක්සත් ජනපදයේ හෝ බටහිර රටවල අභිලාෂය නොවන බවයි.
ඒ බව අනාවරණය කළේ හිටපු ජනාධිපතිවරයාගේ සමීප මිත්‍රයකු විසින් යාපනයේ පවත්වාගෙන යන දෙමළ පුවත් පතක් මගිනි. එක්සත් ජනපද තානාපතිවරයා එසේ නොපැවසූ බව හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් පසුව නිකුත් කරන ලද නිවේදනයකින් ප්‍රකාශ කළේය. එහෙත් ඊට බර තබා විරෝධය පෑමක් ඔහු විසින් නොකරන ලදි. ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය විසින්ද තම තානාපතිවරයා එලෙස ප්‍රකාශ නොකරන ලදැයි කීවේ නැත.
එක්සත් ජනපදයේ භූ-දේශපාලන අවශ්‍යතා
ආන්තීකරණයට ලක් වූ රටවල දේශපාලන තීන්දු-තීරණ ගැනීමේලා ප්‍රබල වන්නේ කේන්ද්‍රයේ රටවල අභිලාශයන් ය. ලෝකය දෙපසකට බෙදී සටන් කළ ශීතල යුද්ධය පැවැති අවධියේද ආර්ථික බ්ලොක් ලෙස ආකෘතිගත වෙමින් සිටින අවධියේ ද ලෝක දේශපාලනය තීරණය වන්නේ එසේ ය. එම යථාර්තයට පිටුපාන්නට ශ්‍රී ලංකාවටද නොහැකිය. 2004, 2005, 2010 හා 2015 වර්ෂවල ශ්‍රී ලංකාවේ පැවැති තීරණාත්මක මැතිවරණ අවස්ථාවන්හිදී ලෝක භූ-දේශපාලන අවශ්‍යතා, ජාතික දේශපාලනයේ අභිලාශයන්ට සමාන්තරගතව පිහිටන ලදි. ශ්‍රී ලංකා දේශපාලනයේ විය යුතු පරිවර්තන මොනවාදැයි අන්තර්ජාතිකව හඳුනාගෙන තිබිණි. ඒ හඳුනාගැනීම් ජාතික දේශපාලනය තුළද අනුමත විය. එය 2019 වර්ෂයට අදාළ නොවන්නේයැයි කිසිවකුට පැවසිය නොහැකිය.
2019 ජනාධිපතිවරණය ඉලක්ක කොට රාජපක්ෂවරුන්ගේ අපේක්ෂකයා කවුරුන්දැයි තාම නිශ්චිතව ප්‍රකාශ කර නැත. එහෙත් එම දේශපාලන බලවේගයේ වාම හා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික කොටස්වල විරෝධය මධ්‍යයේ අපේක්ෂකත්වයට හිටපු ආරක්ෂක ලේකම්වරයා තෝරාගන්නට සමහරු උත්සාහ දරති. එම උත්සාහය තුළ ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේද කැමැත්ත පවතී. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ වටා බලමුළු ගැන්වී ඇත්තේ මුළුමනින්ම යුදවාදී විශ්‍රාම ගත් මිලිටරි නායකයෝය; වර්ගවාදී දේශපාලන නායකයෝය. ඒ බලමුළු ගැන්වීමට විධායක ජනාධිපති බලය ලැබෙනවාට අකැමැතිව ඇත්තේ වාසුදේව නානායක්කාර වැන්නන් පමණක් නොවේ. ඒ අතර දයාන් ජයතිලකද සිටී; කුමාර් වෙල්ගම වැනි ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ පතාක යෝධයෝද සිටිති. ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය හා බටහිර ඈලියද ඒ ගොඩට එකතු වන ලකුණු දැනටමත් පෙන්නුම් කර තිබේ. අන්තර්ජාතික දේශපාලන අවකාශය මෙන්ම ජාතික දේශපාලන අවකාශයද ධ්‍රැවීකරණය වෙමින් පවතින්නේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂට එරෙහිවය.
සිංහල-බෞද්ධ මහජන අභිලාශය හා ගෝඨා
සිංහල-බෞද්ධ ජනතාවගෙන් 60%ක් පමණ නියෝජනය කරනු ලබන්නේ රාජපක්ෂ දේශපාලනය විසින්ය. පසුගිය පළාත් පාලන මැතිවරණයේදී ශක්තිමත් නියෝජනයක් සිංහල-බෞද්ධ ප්‍රදේශයන්හි දී ශ්‍රී ලංකා පොදු ජන පක්ෂයට ලැබුණේ එබැවිනි. සිංහල-බෞද්ධ ස්වෝත්තමවාදී ජන කොටස්වල වැඩි කැමැත්ත ඇත්තේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂට ය. ජනාධිපතිවරණයක දී තම අපේක්ෂකයා ලෙස බැසිල් රාජපක්ෂට වඩා ගෝඨාභය රාජපක්ෂව තදින් වැලඳගැනීමට සිංහල-බෞද්ධ ස්වෝත්තමවාදීහු කැමැතිය.
එහෙත් ගැටලුව පැනනගින්නේ දෙමළ හා මුස්ලිම් ජන කොටස්වල කැමැත්ත විමසීමේදීය. දස වසරකට ආසන්න රාජපක්ෂ පාලනය තුළ උපයාගත් වටිනාකම් අනුව රාජපක්ෂවරුන් සිංහල-බෞද්ධ නොවන ජන කොටස් අතර බෙහෙවින් ප්‍රතික්ෂේපිතය. ඉෆ්තාර් උත්සවවලට සහභාගි වෙමින් මුස්ලිම් ප්‍රජාව දිනාගැනීමට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සමත් වේයැයි කිව හැකි වුවත් දෙමළ ප්‍රජාව දිනාගැනීම නම් මේ සම්මජ්ජාතියේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂට කළ නොහැකිය!
සිංහල-බෞද්ධ නොවන ජන කොටස් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ කරා පමණක් නොව මේ ආණ්ඩුවට එරෙහිව ඉදිරිපත් කරන පඹයකු කරා වුව තල්ලු කරන බලවේගය වන්නේ වත්මන් සම්මුතික ආණ්ඩුවයි. ආණ්ඩුවට ඇති මහජන අප්‍රසාදය හොදින්ම ප්‍රදර්ශනය වූයේ පසුගිය පළාත් පාලන මැතිවරණයේදීය. එහිදී ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ ජයග්‍රහණය කළේ රාජපක්ෂවරුන්ගේ දක්ෂතාව නිසා නොවේ. 2015 දී ශක්තිමත් වූ මහජන අභිලාශ මත සම්මුතික ආණ්ඩුව කටයුතු කළා නම් රාජපක්ෂවරුන්ට නැවත දේශපාලන ගැම්මක් ඇති වන්නේ නැත. එහෙත් වඩා තීරණාත්මක වන්නේ ජාතික රාජ්‍ය සීමාව තුළ දේශපාලන සාධක නොවේ. සමහරවිට ඒවා නිර්මාණය කරන්නේද බලවත් රටවල භූ-දේශපාලන අවශ්‍යතා විසිනි.
කලක් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය හා බටහිර ඈලියත්, ඉන්දියාවත්, මහජන චීනයත් රාජපක්ෂවරුන් ආරක්ෂා කළේය. එසේ වූයේ ඔවුන්ගේ එකිනෙකට වෙනස් භූ-දේශපාලන අභිලාශයන් සමමිතික වූ බැවිනි. ප්‍රාග්ධනයේ නිදහස් සංසරණයට බාධාවක් වූ කොටි සංවිධානය මුළුනුපුටා දැමීම සදහා එක්සත් ජනපදය ප්‍රමුඛ බටහිර ඈලියට රාජපක්ෂවරුන් අවශ්‍ය විය. ඒ නයින් ඉන්දියාවද එක්සත් ජනපදයට සහාය විය. මහජන චීනයට වෙනමම න්‍යාය පත්‍රයක් තිබූ අතර එය සාර්ථක කරගැනීම සදහා ඔවුන්ටද රාජපක්ෂවරුන් අවශ්‍ය විය. එහෙත් මේ වන විට තම න්‍යායපත්‍රය සාර්ථක කරගැනීමට තිබෙන්නේ මහජන චීනයට පමණි.
දකුණු ඉන්දීය කලාපය තුළ මහජන චීනයේ දේශපාලන හැසිරීම් ඉන්දියාවට පමණක් නොව, එක්සත් ජනපදයටද ඉවසිය නොහැකිය. එක් අතකින් මාලදිවයින් රාජ්‍යයේ කටයුතුවලට මැදිහත්වන මහජන චීනය අනෙක් අතින් ශ්‍රී ලංකාවේ කටයුතු වලට ද මැදිහත් වේ. මෙය ඍජුවම තමන්ගේ ජාතික ආරක්ෂාවට බරපතළ තත්ත්වයක් බව ඉන්දියාව දනී. ශ්‍රී ලංකාවේ හා මාල දිවයිනේ මහජන චීන අතපෙවීම් ගැන ඉන්දියාව සිටින්නේ නොසතුටිනි. එක්සත් ජනපදයටත් මහජන චීනයේ තටු කැපිය යුතුව ඇත. ඒ තත්ත්වය තුළ මහජන චීන අභිලාශයන්ට ඉඩ දෙන දේශපලන බලයක් ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍ය හසුරවන්නට යෑම ගැන ඉන්දියාවත්, එක්සත් ජනපදය ප්‍රමුඛ බටහිර ඈලියත් කැමැති වන්නට කොහෙත්ම ඉඩක් නොපවතී.
සිංහල-බෞද්ධ දකුණ ඉල්ලා සිටින්නේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ නිසා ඔහු බලයට පත් වන්නට ඉඩ හැර එහි ප්‍රතිවිපාක සිංහල-බෞද්ධ දකුණට ප්‍රායෝගිකව තේරුම් ගන්නට ඉඩ හැරිය යුතු බව උපක්‍රමකික අදහසකි. කලින් කීවාක් මෙන් ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ රාජ්‍ය මෙහෙයවීමේ දේශපාලන දෘෂ්ටිය සකස් වී ඇත්තේත් සකස් වන්නේත් ඒකාධිපති හා වර්ගවාදී මූලයන් මත බව දැනට පවතින මූලාශ්‍රය අනුව සහතික වේ. ඔහුගේ ඉදිරි දේශපාලනය සම්බන්ධයෙන් තීරණ ගැනීමේදී දස වසරක රාජපක්ෂ පාලනය අමතක කළ නොහැකිය. එහෙත් උදා වන්නා වූ දේශපාලන අවකාශය මත පැරණි අභිරුචීන් වෙනස් වන්නට පවතින්නේද ලොකු ඉඩකඩකි.
ගෝඨා කළ යුත්තේ කුමක් ද?
වියත් මග සමුළුව පවත්වමින් කරන ලද ෂැංග්‍රි-ලා ප්‍රාකශය අනුව ඔහු මුළුමනින්ම පදනම් වන්නේ ගෝලීය ප්‍රාග්ධන අවශ්‍යතා මතය. එය කිසිසේත්ම එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ආර්ථික ක්‍රමයට පරස්පරව යෑමක් නොවේ. එහෙත් ඔහුගේ දේශපාලන දෘෂ්ටිය ලිබරල් ප්‍රජාතාන්ත්‍රික වේයැයි කිසිම සහතිකයක් නැත. උත්ප්‍රේණය වන්නා වූ දේශපාලන තත්ත්ව සමග ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දැක්මකට ගෝඨාභය රාජපක්ෂ එකග වුවත් ඔහු සමඟ සිටින දේශපාලන බලවේගයන්ගෙන් ලැබෙන වරම එවැන්නක් නියෝජනය කිරීමට ඔහුට ඉඩක් ලබා නොදේ.
ඒ තත්ත්වය තුළ ආර්ථික උත්ප්‍රේණයක් ලබා දී දකුණේ ඇස් ගිනිකණ වැට්ටවීමට ගෝඨාභයට හැකි වුවද සිංහල-බෞද්ධ නොවන ජන කොටස් ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍යය තුළ ඒකමිතිකව තබාගැනීමට ඔහුට අපහසු වේ. ඒ තත්ත්වය උතුරේ දෙමළ දේශපාලනයට අලුත් වටයකින් සිතන්නට අවකාශයක් නිර්මාණය කරන අතර ඒ තුළ දෙමළ උතුර ගෝඨාභයගේ දේශපාලනය සමග ගනුදෙනු බේරාගැනීමට යෑම අනිවාර්යය. ඒ උදා වන අලුත් දේශපාලන අවකාශය තුළ ගෝඨාභය රාජපක්ෂට දේශපාලන විකල්පයක් නොමැති බව සිංහලබෞද්ධ දකුණ විසින් තේරුම් ගනීවිය යන්න ඒ උපක්‍රමික බලාපොරොත්තුවයි.
ගෝඨාභය රාජපක්ෂට සිංහල-බෞද්ධ දකුණ තුළ ලොකු ශක්තියක් ඇතැයි කීවත් ඒ ශක්තිය ගොඩනැගෙන්නේ සමස්ත ආණ්ඩු විරෝධය මතින්ම නොවේ. ආණ්ඩු විරෝධී වුවත් ගෝඨාභයගේ ඒකාධිපති අශ්ලීල පාලන ක්‍රමයට එරෙහි ජන කොටසක් ස්ථිරවම සිටී. සමාජයේ පන්තිමය බෙදීම තුළ පාදඩ ස්තරය ගෝඨාභයට එකග වුවත් ශිෂ්ට සම්පන්න ජනකොටස ගෝඨාභයගේ දේශපාලනයට එකඟ වන්නේ නැත. වාසුදේව නානායක්කාරගෙන්, ආචාර්ය දයාන් ජයතිලකගෙන් මෙන්ම කුමාර් වෙල්ගමගෙන්ද ප්‍රකාශ වන්නේ ඒ සමාජ කොටසේ අභිලාශයයි.
කලහකාරී හා අන් ජන කොටස් පීඩනයට පත් කිරීම අශ්ලීල බව දේශපාලන පදනමක් සහිත අදහසකි. ඒ සදහා ජන පදනමක් මෙන්ම ජන මූලයක්ද පවතී. 1994 දී හා 2015දී ශක්තිමත් වූයේ ඒ ජනපදනමයි. වෙනත් වෙනත් දේශපාලන කාරණා මත එම ජන කොටස 1999දී, 2004දී, 2005දී සීසීකඩව ගියද වෙනත් සමජ දේශපාලන බේදීම් තුළ ඛණ්ඩනීය වුවද එවැනි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී හා වාමවාදී අදහස්වලට ගරු කරන ජන කොටසක් සමාජය තුළ පවතී. මහින්ද රාජපක්ෂ තම පාලනය තුළ උපරිමයක සිටි 2014 වර්ෂයේදී පවා එම සමාජ තීරුව ශක්තිමත්ව හා ජයග්‍රාහීව බලමුළු ගන්වාගැනීමට හැකි වූවා නම් මෙවැනි අවස්ථාවක ඒ ජන කොටස ආමන්ත්‍රණය කර ජවසම්පන්න කිරීම එතරම් අපහසු ක්‍රියාවක් නොවේ.
බොහෝ අය රාජපක්ෂ දේශපාලනයට විකල්පයන් සොයන්නේ සිංහල-බෞද්ධ ස්වෝත්තමවාදී අදහස් පද්ධතිය තුළමය. එහෙත් සිංහල-බෞද්ධ ස්වෝත්තමවාදී අදහස් පද්ධතිය වටා ඒකරාශී වන ජන කොටසට රාජපක්ෂලාගෙන් තොර විකල්පයක් අවශ්‍ය නොවේ. ඊට හේතුව සිංහල-බෞද්ධ ස්වෝත්තමවාදයට හොඳම නායකත්වය රාජපක්ෂලා ලබාදෙන බැවිනි. එබැවින් රාජපක්ෂ දේශපාලනයට විකල්පයක් සෙවිය යුත්තේ මුළුමනින්ම සිංහල-බෞද්ධ ස්වෝත්තමවාදී අදහස් පද්ධතියට හා ඊට එකඟ සමාජ කොටස්වලට බාහිරවය. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරණ අපේක්ෂකයකු වන්නේ නම් ඔහුගේ ප්‍රතිවාදියා ජය ලබන්නේ සිංහල-බෞද්ධ ස්වෝත්තමවාදයට මුළුමනින්ම බාහිර සමාජ විඥාණයක් තුළය.
විකල්පය කුමක් ද?
ඒ සමාජ විඥානය ශක්තිමත්ව වැඩෙන්නේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී හා වාම හැඩරුවක් සහිතව ය. පෙර කී පරිදිම 1994දී, 2015දී රාජ්‍යයේ දේශපාලනය සම්බන්ධයෙන් ශක්තිමත් තීරණ ගත්තේ ඒ ජන කොටසයි. මේ සමාජ තීරුව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, මිනිස් නිදහස හා අනෙකාගේ පැවැත්ම පිළිගන්නා උත්තරීතර අදහස්වලින් පෝෂිතය. මේ ජන කොටස දෘෂ්ටිවාදීව පෝෂණය කර ශක්තිමත් කිරීම ඉතා පහසුවෙන් කළ හැකිය. එමෙන්ම අලෙවිකරණ මෙහෙයුමකින් පසු ඒ ජන කොටසට දේශපාලන අභිලාශයන් සම්බන්ධයෙන් සවිඥානක අදහසක් දිය හැකිය.
2019 වන විට දේශපාලන අවකාශය වෙනස් අන්දමකින් ධ්‍රැවීකරණය වී ඇත. සම්මුතික ආණ්ඩුවේ අඥාන තීන්දු-තීරණ නිසා සිංහල සමාජයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රික ජන කොටස පමණක් නොව, මුස්ලිම් හා දෙමළ ජන කොටසද වික්ෂිප්තව සිටී. පසුගිය පළාත් පාලන මැතිවරණයේ ප්‍රතිඵලවලින් පෙන්නුම් කළේ එම කලකිරීමයි. මේ සමාජ තීරුව ආර්ථික කරුණු මතම ගෝඨාභයගේ දේශපාලනය වටා එක්රොක් වන්නේ නැත. එහෙත් මේ ජන කොටස රැවටිය නොහැකිය. එය තේරුම් ගන්නේ නම් 2019 ජනාධිපතිවරණයේදී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලන අභිලාශයන්ට ජයග්‍රහණයක් අත් කරගැනීම දුෂ්කර කරුණක් නොවන බව පැහැදිලිය.
